قلمستان، بوستان

قلمستان، بوستان \ būstān-e qalamestān \ ، بوستانی محلی در محلۀ باغ‌فردوس شمیران، واقع در منطقۀ 1 شهرداری تهران. 
این بوستان با مساحتی حدود 600‘ 7 مـ2 در 1376 ش به بهره‌برداری رسید. حدود 500‘ 3 مـ2 از این بوستان به چمن‌کاری، 157مـ2 به فضای آب‌نما، 164‘1 مـ2 به معبر، 323 مـ2 به رُزکاری، و 221 مـ2 به گلهای دائمی اختصاص یافته است. فضای سبز بوستان قلمستان عبارت است از: حدود 343 اصله درخت چنار، اقاقیا، افرا، انواع سرو، کاج و نارون و حدود 495‘1 اصله درختچه. این بوستان به‌وسیلۀ آب چاه آبیاری می‌شود. 70 پایۀ چراغ و 7 سرویس بهداشتی در این بوستان وجود دارد. 
از 3 ساختمانی که در این محوطه حفظ گردیده است، یکی با حدود 570 مـ2 زیربنا ست که قدمت آن به دهۀ 1310 ش بازمی‌گردد و متعلق به شخصی به نام کبیر جباری بوده، و دارای دو طبقه با نمای آجری است. نمای قسمت شمالی ساختمان در طبقۀ اول نیم‌دایره است و در طبقۀ دوم بر روی نیم‌دایره یک بالکن قرار دارد. در قسمت جنوبی نیز یک تراس بزرگ برای طبقۀ دوم ساخته شده است. در حدود دهۀ 1350 ش، از جنوب و غرب به مساحت کلی ساختمان اضافه شده است. سقف بنا شیروانی، و نما و داخل آن بسیار ساده و فاقد تزیینات معماری است. این ساختمان از 1376 ش مدتی محل استقرار موقت برخی اعضای شورای شهر تهران، و مدتی محل شهرداری ناحیۀ 7 منطقۀ 1 بود؛ اما امروزه (1389 ش) توسط ادارۀ کل پشتیبانی شهرداری تهران در حال مرمت و زیباسازی است تا براساس تصویب شورای شهر تهران، محل استقرار دبیرخانۀ شهرداران پایتخت کشورهای آسیایی گردد. 
در قسمت شرقی این ساختمان در کنار درِ ورودی، یک زیرزمین قرار داشته است که به گفتۀ اهالی محله، مالک منزل آن را گاه جهت شست‌وشوی امواتی که قرار بود در گورستان امامزاده صالح و یا امامزاده چنار به خاک سپرده شوند، در اختیار مردم قرار می‌داده است. 
ساختمان دیگر، ساختمان سفیدرنگی به مساحت 636‘1 مـ2 است که قدمت آن به دهۀ 1330 ش می‌رسد. این ساختمان در دو طبقه، به سبک معماری مدرن ساخته شده، و پیش‌تر متعلق به جعفر گلچین بوده است. امروزه (1389 ش) در این ساختمان، شهرداری ناحیۀ 7 منطقۀ 1 و شورایاری محلۀ باغ‌فردوس و یکی از دفترهای خدمات الکترونیک شهر مستقر است. 
ساختمان سوم، موسوم به مرکز اسناد تخصصی فنی و مهندسی مرحوم مهندس محمود حبیبی (ه‍ م) است. 
از دیگر تأسیسات این بوستان، پارکینگ سه‌طبقۀ مکـانیزه‌ای است که توسط شرکت تولیدی ـ بازرگانی پارکینگ‌سازان پارسیان نصب شده است. یک مجموعۀ کامل بدن‌سازی مرکب از 21 وسیلۀ ورزشی و نیز مجسمه‌ای برنزی به ارتفاع 4 / 1 متر و 90 کیلوگرم وزن، اثر رضا قره‌‌باغی در ضلع شمالی بوستان نصب شده است. این مجسمه در 1389 ش با عنوان «پندار»، و به سبک پست‌مدرن ساخته شده است که بر روی یک پایۀ سنگی استوانه‌ای از جنس تراورتن، به ارتفاع تقریبی 3 متر قرار دارد. 

مآخذ

 قره‌باغی، رضا (سازندۀ مجسمۀ پندار)، مصاحبه با مؤلف؛ کارگران، سعید (مدیر فرهنگی و اجتماعی ناحیۀ 7 شهرداری منطقۀ یک تهران)، مصاحبه با مؤلف؛ ولوی، مریم (کارشناس آمار و اطلاعات فضای سبز شهرداری منطقۀ یک تهران)، مصاحبه با مؤلف. 

علی‌محمد مرادیان منفرد