قائم چیذر، حوزه علمیه

قائم چیذر، حوزۀ علمیه \ howze-ye elmiy(yy)e-ye qāºem-e čīzar \ ، مرکز آموزش علوم دینی، واقع در محلۀ چیذر، در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهران. 
منطقۀ شمیران تا پیش از 1346 ش، فاقد مرکزی برای آموزش علوم دینی و یا استقرار مبلغانی بود که در ایام مناسبتهای مذهبی، از قم و مشهد به شمیران می‌آمدند؛ از همین رو، آیت‌الله سید علی‌اصغر هاشمی علیا، امام جماعت مسجد قائم چیذر، برای نخستین بار به فکر تأسیس محلی ثابت برای آموزش علوم دینی افتاد و این موضوع را با محمود اردکانی، عبدالله لنکرانی و حجت‌الاسلام سید حسین رسولی محلاتی، از علمای مقیم شمیران در میان نهاد؛ اما دشواریهای کار مانع از همکاری آنان شد، تا آنکه هاشمی علیا این مهم را با حسین چیذری، دایی خود، در میان گذاشت. به همین سبب، چیذری زمینی به مساحت 850‘1 مـ2 شامل یک باب ساختمان قدیمی و باغ اطراف آن را وقف این کار کرد. این ملک، طی تنظیم اجاره‌نامه‌ای که مدت اعتبار آن 50 سال، و قابل تمدید برای دوره‌های پنجاه‌ساله بود، در اختیار هاشمی علیا قرار گرفت و بدین ترتیب، سنگ بنای نخستین حوزۀ علمیۀ شمیران نهاده شد. 
هاشمی علیا در سال نخست، 100 تن از جوانان علاقه‌مند به علوم دینی را جذب کرد و خود تنها مدرس این حوزه در سالهای آغازین آن بود. در سال سوم، سید حسین رسولی محلاتی، محسن همدانی و مصطفى ملکی در کنار بنیان‌گذار آن به تدریس پرداختند. تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی این حوزه حدود 500‘1 تن طلبۀ علوم دینی تربیت کرد. 
در 1351 ش، بازسازی مختصری در این حوزه انجام گرفت، و سالنی برای کتابخانه در نظر گرفته شد؛ در 1357 ش، دو قطعه زمین به مساحت 500‘2 مـ2 و 000‘1 مـ2 توسط مؤسس آن خریداری، و از جنوب غربی و غرب به مساحت کلی حوزه افزوده شد. این حوزه به مدت یک‌سال تعطیل، و ساختمان جدید ظرف مدت 15 ماه بنا شد. ساختمان جدید شامل 70 حجره برای اسکان طلاب، شماری کلاس درس، دو کتابخانه، آشپزخانه و سالن ناهارخوری، تعدادی مغازه و آپارتمانی در حاشیۀ شرقی و جنوبی بود. 
در حال حاضر، حوزۀ علمیۀ چیذر در زمینی به مساحت 350‘5 مـ2 به وجهی که توصیف شد، قرار دارد و در آن، آقایان و بانوان در دو بخش مجزا مشغول فراگیری علوم دینی‌اند. خانوادۀ آیت‌الله هاشمی علیا اعضای هیئت امنای این مجموعه را تشکیل می‌دهند. همسر وی، زهرا عبد مناف، ریاست و تدریس حوزۀ بانوان را برعهده دارد. حوزۀ بانوان در جنوب غربی مجموعه و به صورت مجزا قرار دارد. سالیانه حدود 750 طلبۀ خانم و آقا در این حوزه مشغول تحصیل‌اند. 
مراجع تقلید مطابق عرف مدارس دینی، بخشی از هزینه‌های طلاب را تأمین می‌کنند؛ اما مخارج دیگر نظیر حقوق کارکنان، اقدامات عمرانی مجموعه و همۀ هزینه‌های جاری حوزه توسط هاشمی علیا و از محل احوال شخصی ایشان تأمین می‌شود. طلاب تا پایان دورۀ سطح می‌توانند در این حوزه تحصیل کنند. 
از بخشهای جانبی حوزۀ علمیۀ چیذر می‌توان به صندوق پس‌انداز قائم چیذر، مؤسسۀ خیریۀ حوزۀ علمیۀ قائم و تالار پذیرایی ولیعصر اشاره کرد که از محل درآمد آن هزینه‌های حوزه تأمین می‌شود.
سید علی اندرزگو (ه‍ م) که در دوم شهریور 1357 ش در درگیری مسلحانه با مأموران ساواک به شهادت رسید، از دانش‌آموختگان این حوزه بود.

مأخذ

 هاشمی علیا، علی‌اصغر (آیت‌الله، بنیان‌گذار حوزۀ علمیۀ چیذر)، مصاحبه با مؤلف.

محمدمهدی عزیززاده