شهرآباد

شهرآباد \ šahr-ābād \ ، روستایی واقع در سینه‎کش ارتفاعات و تپه‎ماهورهای غرب رودخانۀ سیاه‌رود. 
این روستا با ارتفاع 717‘ 1 متر از سطح دریا در شمال غربی روستای سیاه‎بند و جبهۀ جنوب شرقی بومهن و متصل به آن، و در جبهۀ شرقی روستای کرشت و متصل به آن قرار دارد.
فاصلۀ مرکز روستای شهرآباد با جادۀ هراز حدود 500‘1 متر است؛ اما خانه‎ها و تأسیسات آن تا لب جاده گسترش یافته، و تمام سطح دامنۀ شیب‎دار تپه‎ماهورهای غرب رودخانۀ سیاه‌رود را دربرگرفته است. خانه‎های کوچک این روستا در سینه‎کش تند تپه‎ها به‌گونه‌ای قرارگرفته‌اند که پشت‎بام هر خانه، حیاط خانۀ بالادست است؛ بنابراین، از نظر ایستایی وضعیت خوبی ندارند.
نام خانوادگی ساکنان اولیۀ این روستا حبیبی، تیموری و خرده‎پا بوده است؛ اما تعداد مهاجران نیز زیاد است؛ به‎گونه‎ای که بومیان روستا، مردم آنجا را خانواده‎های هزارطایفه خطاب می‎کنند. جمعیت بومی روستای شهرآباد حدود 70 خانوار است که با احتساب مهاجران از 250 خانوار تجاوز می‎کند. 
درگذشته اهالی این روستا مانند دیگر روستاهای منطقه، به کشاورزی و دامداری اشتغال داشتند؛ اما وضع معیشتی آنها به‎سبب محدودیت اراضی و مراتع، از رونق مناسب برخوردار نبود. هم‌اکنون (1391 ش) بیشتر اهالی و به‌خصوص جوانان روستا در کارگاههای کوچک تولیدی و صنعتی و مراکز خدماتی بومهن، روستای سیاه‎بند و منطقۀ لوران کار می‎کنند. 
درگذشته آب مورد نیاز اهالی روستا برای کشاورزی از رودخانۀ سیاه‌رود تأمین می‎شد؛ اما امروزه آب این رود قابلیت‎ بهره‎برداری ندارد. همچنین آب آشامیدنی اهالی روستا از دو چشمه به نامهای چشمه‌قُبی و شهرآباد ـ بُلاغی تأمین می‎شد که آن نیز به دنبال توسعۀ روستا و افزیش ساخت‎وسازها از اوایل دهۀ 1380 ش، به شدت آلوده شد و ادارۀ بهداشت، اهالی روستا را از آشامیدن آن منع کرد. در حال حاضر آب مصرفی و آشامیدنی این روستا از طریق خط انتقال آب سد لتیان به بومهن تأمین می‎شود. 
بافت سنتی و خانه‎های قدیمی روستای شهرآباد به طور کامل تخریب شده، و اثری از آن بر جای نمانده است. درواقع از دهۀ 1360 ش تا دهۀ 1380 ش بیشتر خانه‎ها، باغها و باغچه‎های این روستا که دارای ابعاد بزرگ بودند، به قطعات کوچک تفکیک، و به مهاجران تازه‌وارد فروخته شدند و آنها نیز اقدام به ساخت خانه‎های کوچک در آنجا کردند که اغلبشان کارگری و نیمه‎کاره هستند. 
حمام قدیمی روستا که گفته می‎شود متعلق به اواسط دورۀ قاجار بوده، و در دورۀ پهلوی دوم نوسازی شده است، در اواسط دهۀ 1370 ش تخریب شد. روستای شهرآباد دارای 4 مدرسۀ دخترانه و پسرانه در مقاطع مختلف، یک حسینیه و دو مسجد است که یکی‌شان قدیمی بوده، و دیگری به نام مسجد حضرت ابوالفضل (ع) جدید است.
در شمال روستا و در فاصلۀ حدود 100متری شمال شرقی مسجد حضرت ابوالفضل (ع) زیارتگاه کوچک تازه‌ساختی وجود دارد که به آن قدمگاه حضرت ابوالفضل (ع) می‎گویند و برپایی آن بر اثر خواب یک نوجوان بوده است. البته بسیاری از اهالی به این زیارتگاه اعتقاد ندارند و آن را خرافی می‎دانند.
در بالای ارتفاعات و تپه‎ماهورهای جنوب غربی روستای شهرآباد و در شمال بزرگراه تهران ـ دماوند و در محل زمینهای دیمزاری که اهالی محل آن را «ویبیده» (محلی که یک درخت بید در آنجا بود) می‎نامیدند، شهرکی به‎نام طلایه بر پا شده که در آن، حدود 15 مجتمع مسکونی بزرگِ شش تا هشت‌طبقه و حدود 50 واحد مسکونی وجود دارد. در شرق این شهرک تا پیش از ساخت آن در اوایل دهۀ 1380 ش، سنگی نسبتاً بزرگ و سیاه‌رنگ وجود داشت که به آن قدمگاه می‎گفتند و نزد اهالی بسیار مقدس بود و در ایام اعیاد و عزا، به‌خصوص در روزهای عاشورا و تاسوعا هیئتهای عزاداری به آنجا می‎رفتند و اهالی آش و غذاهای نذری خود را در آنجا می‎پختند و بین مردم توزیع می‎کردند. این مکان مقدس و سنگ آن در جریان تسطیح زمینهای این محل برای احداث شهرک طلایه، شبانه و در غفلت اهالی تخریب، و نابود شد. ناصر پازوکی طرودی