شمیرانات، فرمانداری

شمیرانات، فرمانداری \ farmāndārī-ye šemīrānāt \ ، سازمانی واقع در محلۀ زعفرانیه، ابتدای خیابان مقدس اردبیلی. 
شمیران در 1336 ش به‌سبب دارابودن شاخصه‌های تأثیرگذار در فرایند تقسیمات کشوری که شامل جمعیت، وسعت، و همگنی اجتماعی و اداری است و همچنین با هدف تمایز از تهران به‌منظور حفظ بافت فرهنگی آن، که متمایز از بافت فرهنگی تهران بود، به‌عنوان شهرستانِ مستقل اعلام گردید؛ اما در 1355 ش، با تغییراتی در تقسیمات کشوری، استان مرکزی به مرکزیت شهر تهران، منحل شد و استان تهران پدید آمد. در آن سال، شهرستانهای شمیرانات و ری نیز منحل، و در شهرستان تهران ادغام شدند؛ اما در پی سیل گلاب‌دره در 5 مرداد 1366 و جان‌باختن شماری از ساکنان حریم رودخانه، این موضوع در وزارت کشور طرح شد که بار دیگر شهرستان شمیرانات تشکیل شود. سرانجام در 25 / 7 / 1366 ش طبق مصوبۀ 718‘28 / ت 565 هیئت وزیران، شهرستان شمیرانات با دو بخش لواسانات و رودبار قصران، به مرکزیت شهر تجریش تشکیل شد (صداقتی؛ تصویب‌نامه ... ). 
با تشکیل شهرستان شمیرانات، فرمانداری آن نیز دوباره فعال شد. نخستین فرماندار زن ایرانی، زهره عالی‌پور، از 1380 تا 1383 ش، این فرمانداری را اداره می‌کرد (عالی‌پور). فرمانداری شهرستان شمیرانات از معاونت سیاسی ـ انتظامی و معاونت برنامه‌ریزی اداری ـ مالی و عمرانی تشکیل شده است. معاونت سیاسی مشتمل بر ادارۀ سیاسی و ادارۀ اجتماعی، و معاونت برنامه‌ریزی مشتمل بر ادارۀ اداری ـ مالی و برنامه‌ریزی عمرانی است (همو). 
مرکز این شهرستان (شهر تجریش) به‌سبب هم‌جواری با شهر تهران، با مشکلاتی ازجمله عدم تشکیل شورای اسلامی شهر تجریش و نداشتن نمایندۀ مستقل در مجلس شورای اسلامی، و نیز پاره‌ای دیگر از مسائلِ ناشی از منطقه‌بندی شهر تهران مواجه است (همو). 
شهرستان شمیرانات از شمال به استان مازندران، از غرب به استان البرز (کرج) و بخش کن در شهرستان تهران، و از شرق به شهرستان دماوند محدود است. مرز جنوبی شهرستان شمیرانات با شهرستان تهران از غرب به شرق طبق مصوبۀ 718‘28 / ت 565 هیئت وزیران در 1366 ش چنین است: 1. مسیر پونک تا تقاطع جادۀ سعادت‌آباد؛ 2. جادۀ سعادت‌آباد (بزرگراه یادگار امام) تا تقاطع بزرگراه چمران؛ 3. محور بزرگراه چمران به طرف شرق تا تقاطع خیابان ولیعصر (پارک‌وی)؛ 4. محور بزرگراه مدرس تا پل تقاطع بزرگراههای مدرس و صدر؛ 5. محور بزرگراه صدر تا تقاطع خیابان پاسداران (نوبنیاد) و بزرگراه بابایی و ادامۀ همین بزرگراه تا تقاطع جادۀ تهران‌پارس ـ لشکرک؛ 6. جادۀ لشکرک به سمت شمال گردنۀ قوچک؛ 7. خط‌الرأس ارتفاع هزاردره و کوه بندک و کوه جاجرود (تصویب‌نامه، تبصرۀ 4). 

مآخذ

 تصویب‌نامۀ هیئت وزیران، شم‍ 718‘28 / ت 565، 25 / 7 / 1366 ش؛ صداقتی، بهروز (از کارکنان طرح و برنامه‌ریزی فرمانداری شهرستان شمیرانات)، مصاحبه با مؤلف؛ عالی‌پور، زهره (فرماندار سابق شهرستان شمیرانات)، مصاحبه با مؤلف. 

شیوا جعفری