شکرآب

شکرآب \ šekar-āb \ ، منطقه‌ای در غرب آهار.
از میدان مرکزی شهر اوشان دره‌ای به شمال‌غربی امتداد می‌یابد که رودخانۀ آهار از غرب به شرق در آن جریان دارد. منطقۀ شکرآب و امامزاده‌های آن در فاصلۀ 5کیلومتری این دره واقع شده‌اند.
رودخانۀ آهار پیش ‌از رسیدن به منطقۀ شکرآب، در محلی به نام اودریون یا آب‌دریون، به دو شاخه تقسیم می‌شود: شاخۀ شمال غربی آن به نام شکرآب است که منطقۀ شکرآب را دور زده و در جنوب این منطقه آبشار شکرآب را شکل می‌دهد. شاخۀ جنوبی به نام بندجویک به ناحیۀ گوسفندسرا ختم، و سرچشمۀ آب آن به سرچشمه‌های رودخانۀ شکرآب متصل می‌شود. بدین‌ترتیب، منطقۀ شکرآب تپۀ نسبتاً بلند و مسطحی است که گرداگرد آن را دو درۀ عمیق با رودخانه‌های کوچک در بر گرفته‌اند و تنها از جنوب به‌وسیلۀ یالی از کوه به دامنۀ شمالی قلۀ توچال متصل می‌شود. این محل در طول سال پوشیده از برف است. منطقۀ شکرآب محوطۀ هموار و مسطحی با وسعتی در حدود 400 × 250 متـر است و در جهت شمـال‌غـربی ـ جنـوب‌شرقـی گسترش یافته است.
مناطق و مزارع باغهای شمالی درۀ رودخانۀ آهار از روستای آهار به سمت شمال غربی عبارت‌اند از: بخِ کچ (زیرکوه گچی، زیرا در بالادست روستا در این ناحیه، کوهی از جنس گچ وجود دارد)، باغک، غازی‌‌کِلا، درۀ کمرلیزک، لونک، گیله‌قشنگک‌، تنگۀ اودریون، تنگ‌بیشه، تنگ گل‌گلوک، تنگ انبارک، تنگ توچال نو و سرانجام کوه بلند مرز آهار و شهرستانک که به آن کَلّه‌سودار می‌گویند. همچنین مناطق، مزارع و باغهای جنوب درۀ رودخانۀ آهار از غرب به شرق اینها ست: وردشت، تنگۀ لومحمدجاخور، دامنۀ شمالی قلۀ توچال، نواُسبول، آبشار شکرآب، سواَلومک، منطقۀ بالای سوالومک، هُمند سرچشمه، گوسفندسرا، شنگاره (جایی که شنی است و گوسفند در آنجا می‌خوابد)، بازارک، سوگونه، رمضون‌بند (بند رمضان)، اسپی‌کمر، مسجدک، سینه‌علی‌کویوس، خرسنگ، کمرخونی، تنگۀ پلک‌دره، مهدی‌چال، خاص‌کریمان، گوآل‌لکه، لت‌لودره، مون‌چال، چال‌حسن و معدن سنگ سبز متمایل به آبی که مرز آهار و ایگل محسوب می‌شود.
حدفاصل آهار و شکرآب، و دو طرف درۀ رودخانۀ آهار و گرداگرد منطقۀ شکرآب را باغهای انبوه آلبالو و گیلاس پوشانده است. به‌گفتۀ باغداران آهار در فصل برداشت، روزانه چندین تن آلبالو و گیلاس به تهران حمل می‌شود.
در شمال محوطۀ نسبتاً وسیع و هموار شکرآب که شیب آن جنوب به شمال است، و در سمت جنوب تنگه و دره‌ای که رودخانۀ شکرآب در آن جریان دارد، در وسعتی به ابعاد 250 × 150 متر، تک‌بناهایی احداث شده که عموماً کوچک‌اند و به‌عنوان اقامتگاه موقت مالکان باغهای منطقه، مورد استفاده قرار می‌گیرد. فضای متراکم محدودۀ یادشده به ابعاد تقریبی 45 × 25 متر، با فنس محصور شده، و در تصرف ادارۀ اوقاف و امور خیریه است. همچنین بناهای امامزادگان سید زاهد و سید طاهر، مقبره و زیارتگاه خرابۀ پیر شکرآب (برای آگاهی بیشتر از این امامزادگان، نک‍ : ه‍ م م)، زایرسرا که در حال حاضر وضعیت خوبی ندارد، قهوه‌خانه، سرویس بهداشتی، چند سکوی نشیمن و یک حوض آب نسبتاً بزرگ در آن واقع شده‌اند.
منطقۀ شکرآب به سبب وجود بنای امامزادگان یادشده، زیارتگاه خرابۀ پیر، آبشار شکرآب، آبشار ویشه و دهها چشمه با آب گوارا نظیر چشمه امیر، چشمه مراد، چشمه لیسک و چشمه قُدقدک، از نقاط پر رفت‌وآمد، سرسبز و خوش‌آب‌وهوای شمیران به‌شمار می‌آید؛ به‌گونه‌ای که در فصلهای بهار، تابستان و پاییز به‌خصوص روزهای تعطیل، صدها تن از مشتاقان کوه و طبیعت مسیر 5 تا 6 کیلومتری راه آهار به شکرآب را که از میان باغهای انبوه، حاشیۀ رودخانه و پیچ‌وخمهای بلندای تپۀ شکرآب می‌گذرد، با پای پیاده طی می‌کنند و خود را به شکرآب و آبشار آن می‌رسانند. بسیاری از کوهنوردان نیز که از مسیرهای مختلف تهران مانند دربند، کلک‌چال و جز آن به قلۀ توچال صعود می‌کنند، مسیر فرود خود را از طریق شکرآب و آهار انتخاب می‌کنند. مسیر لشکرک، فشم، آهار و کوه آهاربشم یکی از چند راه انتخابی شاهان قاجار، به‌خصوص ناصرالدین شاه و حرم و خدم وی به کاخ قاجاری در شهرستانک بود. در این مسیر، شکرآب یکی از منزلگاههایی بود که شاه و همراهان وی چند روزی در آن، چادرهای خود را برپا، و در آنجا اقامت می‌کردند.
در حال حاضر، منطقۀ شکرآب در رودبار قصران مانند منطقۀ دشت هویج در روستای افجۀ لواسان تنها جاهایی‌اند که به‌سبب نبود جادۀ ماشین‌رو، دست‌نخورده باقی مانده و وضعیت اولیۀ خود را حفظ کرده‌اند. در این منطقه، به‌وضوح می‌توان چهرۀ واقعی طبیعت، مراتع، مزارع، نوع گیاهان، و دره‌ها و کوههای آن را مشاهده کرد و مورد مطالعه و تحقیق قرار داد.

ناصر پازوکی طرودی