سیدعباسی

سیدعباسی \ seyyed abbāsī \ ، سید شمس‌الدین (1322-1382 ش / 1944-2004 م)، از قهرمانان کشتی آزاد، دارندۀ نشان برتر بازیهای المپیک 1968 م مکزیکوسیتی، برندۀ نشان طلای مسابقات جهانی 1970 م ادمونتن کانادا و دو نشان نقرۀ مسابقات جهانی 1969 م ماردل پلاتای آرژانتین و 1971 م صوفیۀ بلغارستان. 
سیدعباسی در 16 بهمن 1322 ش در خانواده‌ای پرجمعیت در قلهک شمیران به دنیا آمد. پدرش سید حسین نام داشت و از کسبۀ قلهک بود. شمس‌الدین در نوجوانی به ورزش علاقۀ فراوانی داشت، اما استعداد خود را در رشتۀ خاصی نشان نداده بود. او در آغاز، فعالیتِ ورزشی‌اش را از زورخانۀ مجتمع ورزشی مهمات‌سازی واقع در محلۀ سلطنت‌آباد (پاسداران کنونی) آغاز کرد و در آنجا پس از انجام ورزشهای پهلوانی، با هم‌سن و سالانش کشتی گرفت و به مرور زمان با فنون این رشته آشنایی پیدا کرد و به آن علاقه‌مند شد. سپس، در 1337 ش، در باشگاه ورزشی تاج تهران (استقلال کنونی) واقع در خیابان فردوسی در رشتۀ کشتی نام‌نویسی کرد و با استعدادی که داشت، در مدت زمان کوتاهی در فنون کشتی آن‌قدر آزموده شد که در سالهای 1338 تا 1340 ش در 3 دوره از مسابقات قهرمانی آموزشگاههای کشور که به ترتیب در زنجان، کرج و تهران برگزار شد، توانست عنوان قهرمانی مسابقات را به دست آورد. 
سیدعباسی در 1343 ش، زمانی که 21 سال سن داشت، برای نخستین‌بار در مسابقات قهرمانی کشور در تهران در وزن 57 کیلوگرم شرکت کرد و در دور مقدماتی رقابتها، تمام رقبای خود را شکست داد و به رقابت پایانی راه یافت؛ اما با شکست در مقابل محمدحسین بهرامی از همدان، روی سکوی دوم رقابتها ایستاد. پس از آن، در 1344 ش برای دومین بار در مسابقات قهرمانی کشور در وزن 57 کیلوگرم حضور یافت و به مسابقۀ پایانی رسید؛ اما این بار نیز در برابر ابوطالب طالبی شکست خورد و از راهیابی به تیم ملی کشتی بازماند. سیدعباسی هنگامی که دریافت نمی‌تواند در وزن 57 کیلوگرم صاحب دوبندۀ تیم ملی شود، تصمیم گرفت در مسابقات قهرمانی کشور در 1345 ش در تبریز، در وزن 63 کیلوگرم، یعنی یک وزن بالاتر حضور یابد. او در این مسابقات توانست عنوان نخست را به دست آورد و برای نخستین بار، دوبندۀ تیم ملی را در مسابقات بین‌المللی یامبولِ بلغارستان بر تن کند. سیدعباسی در این سال، در جام بین‌المللی آریامهر شرکت کرد و پس از منصور سرداری، در جایگاه دوم مسابقات ایستاد. 
سیدعباسی در نخستین تجربه‌اش در 1967 م در مسابقات جهانی دهلی‌نو نتوانست پرفروغ ظاهر شود و از دور مسابقات حذف شد. او در این سال، در مسابقات قهرمانی کشور که در کرمانشاه برگزار شد، حضور یافت، اما نتوانست مقامی بهتر از سومی به دست آورد. سیدعباسی پس از این دوره از مسابقات، دیگر در صحنۀ مسابقه‌های قهرمانی کشور حاضر نشد و تمرینات خود را برای شرکت در مسابقات المپیک 1968 م مکزیکوسیتی افزایش داد تا بتواند در اولین تجربه‌اش در مسابقات المپیک سربلند از میدان بیرون آید. 
در مسابقات المپیک، در مجموع، 23 کشتی‌گیر در وزن 63 کیلوگرم شرکت داشتند. سید شمس‌الدین نخست، بابی داگلاس از آمریکا، و پس از آن، یورگن لوکزاک را از آلمان شرقی با امتیاز شکست داد و در مسابقۀ سوم ژوزف اینگل از چکسلواکی را با ضربۀ فنی از پیش رو برداشت. پس از آن الکان تردیف از شوروی را با امتیاز مغلوب کرد و در دور پنجم، کاراپی دیس از یونان را با ضربۀ فنی شکست داد و به مصاف انیو تودوروف بلغاری رفت و در حالی که در امتیاز، بر او برتری داشت، به حکم داوران، نتیجۀ کشتی مساوی اعلام شد. او در پایان به ماساکی کانکو از ژاپن باخت، اما از آنجا که کشتی دو رقیب او با نتیجۀ مساوی به پایان رسید، مدال برنز مسابقات را دریافت داشت. 
سیدعباسی در 1347 ش، در سومین دورۀ برپایی مسابقات بین‌المللی کشتی جام آریا‌مهر، با پیروزی بر تمام حریفان داخلی و خارجی‌اش، عنوان نخست را به دست آورد؛ همچنین، در 1969 م، در مسابقات جهانی ماردل پلاتای آرژانتین در وزن 63 کیلوگرم توانست در سکوی دوم این دوره از مسابقات پس از حریف ژاپنی‌اش بایستد و نخستین مدال جهانی خود را به دست آورد. او در مسابقات بین‌المللی جام آریامهر در 1348 ش نیز با پیروزی بر تمام حریفان داخلی و خارجی‌اش، بر سکوی نخست ایستاد. 
سیدعباسی در مسابقات جهانی سال 1970 م در ادمونتن کانادا خوش درخشید و با پیروزی بر حریفانش همچون کیوشی آبۀ ژاپنی، کووارلا شویلی از شوروی، مایکل یونگ از آمریکا و دیگران به مدال طلای جهان دست یافت. او پس از این پیروزی، با روحیۀ مضاعف پا به مسابقات کشتی بازیهای آسیایی 1970 م بانکوک گذاشت و با پیروزی بر کیوشی آبه حریف پرآوازۀ ژاپنی‌اش، مدال طلای مسابقات را بر گردن آویخت. 
سیدعباسی در مسابقات جهانی 1971 م صوفیۀ بلغارستان، عنوان‌نایب قهرمانی و مدال نقرۀ جهانی به دست آورد و یک سال بعد، با کوله‌باری از تجربه و مدالهای جهانی پا به مسابقات المپیک 1972 م مونیخ گذاشت. در این مسابقات، 26 کشتی‌گیر در وزن 62 کیلوگرم حضور داشتند. سیدعباسی با پیروزی بر رقیبانش از کشورهای چکسلواکی، کوبا، یونان و فرانسه می‌توانست قهرمان این دوره از مسابقات باشد، اما پیش از مسابقه در دور پنجم در مقابل حریف دیرینه‌اش کیوشی آبه، اختلافاتی میان او و سپهبد علی حجت‌کاشانی، رئیس وقت سازمان تربیت بدنی، ایجاد شد و از این‌رو، روی تشک حاضر نشد و از ادامۀ مسابقات سر باز زد. در پایان، سید شمس‌الدین به حالت اعتراض به مدیریت سازمان تربیت بدنی، از ورزش قهرمانی خداحافظی کرد. 
شگرد اصلی سیدعباسی در کشتی فتیله‌پیچ و سگک دوبل بود. او این دو فن را آن‌چنان استادانه اجرا می‌کرد که به «آقای فتیله‌پیچ» و «استاد فتیله‌پیچ» شهرت داشت. سید شمس‌الدین پس از کناره‌گیری‌اش از کشتی و ورزش قهرمانی، به مربیگری پرداخت. او نخست نشان درجۀ 3 مربیگری را دریافت کرد و پس از آن، دوره‌های درجۀ دو و یک مربیگری را گذراند و سپس، به عنوان یکی از مربیان تیم ملی کشتی به فعالیت پرداخت. او در دوران مربیگری‌اش سالها به عنوان مدرس فدراسیون کشتی و نیز فیلا فعالیت داشت؛ همچنین، از آغاز برگزاری مسابقات پیشکسوتان جهان، در آن شرکت کرد و 8 نشان از این مسابقات به دست آورد. سیدعباسی در زمان اشتغالش در وزارت کار و امور اجتماعی، مدیریت تربیت بدنی این وزارتخانه را به عهده داشت و سرانجام در اوایل دهۀ 1370 ش، پس از 30 سال فعالیت در این وزارتخانه بازنشست شد و مدتی را در باشگاه کارگران به مربیگری پرداخت. 
سید شمس‌الدین پیش از حضور در مسابقات المپیک مونیخ، ازدواج کرد که نتیجۀ آن 4 پسر و یک دختر بود. او در اواسط سال 1382 ش، به بیماری سرطان دچار شد و در حالی که گمان می‌رفت حالش رو به بهبود است، در روز 26 اسفند ماه 1382 در بیمارستان ایران‌مهر قلهک چشم از جهان فرو بست. 

مآخذ

عباسی، مهدی، تاریخ کشتی ایران، تهران، 1374 ش؛ کدخدازاده، اسماعیل، سرآمدان تاریخ ورزش ایران، 1380 ش. 

میلاد شعبانی