پیازچال، گردنه

پیـازچـال، گـردنـه \ gardane-ye piyāz-čāl\ ، گردنه‌ای در موقعیت °51 و ´5/ 27 طول شرقی، و °35 و ´52 عرض شمالی، و در ارتفاع متوسط 330‘ 3 متر از سطح دریا و حدود 200‘4متری جنوب شرقی قلۀ توچال و در فاصلۀ 300 متری شمال کلک‌چال. وجه تسمیۀ پیازچال به‌سبب رویش فراوان پیاز کوهی، گیاهی شبیه تره با بویی تند و خوراکی، در این ناحیه است. 
در سمت شمال گردنۀ پیازچال، قلۀ پیازچال با ارتفاع 780‘ 3 متر قرار دارد که آبریز آن در سمت شمال به روستاهای ایگل و باغ گل می‌رسد؛ اما آبریز سمت جنوب این قله به گردنۀ پیازچال و سپس، محوطه یا پناهگاه کلک‌چال، و در ادامه به سمت جنوب، به ناحیۀ پس‌قلعه منتهی می‌شود. در سمت غرب گردنۀ پیازچال، چشمه‌ای به همین نام با آبی گوارا و دائمی وجود دارد. 
گردنۀ پیازچال در گذشته، مسیر راه ناصرالدین شاه در سفرهای ییلاقی‌اش از دارآباد به شهرستانک بود. این گردنه از لحاظ موقعیت جغرافیایی به گونه‌ای است که آبریز آن به سمت شرق و غرب امتداد دارد. آبریز شاخۀ شرقی این گردنه به باغچۀ خلیل، سپس کوه دارآباد، و در نهایت، به رودخانۀ دارآباد و روستای قدیم دارآباد ــ که امـروزه یکی از محلات شمیـران است ــ منتهی می‌شود. آبریز سمت غرب گردنۀ پیازچال به ملک‌چال و جان‌پناه شروین می‌رسد و پس از پیوستن آب چشمه‌های پیازچال و مرشد، و در ادامه آب آبشار دوقلو در محل بند یخچال به آن، سرانجام به میدان دربند منتهی می‌گردد. 
در گذشته، برای آبیاری محوطۀ عظیم کاخ سعدآباد از این آب استفاده می‌کردند. گردنۀ پیازچال مانند گردنۀ قوچک یا گردنۀ آهاربشم دو منطقۀ مهم را به یکدیگر وصل نمی‌کند.

ناصر پازوکی طرودی