اوین، مسجد جامع و حسینیه

اوین، مسجد جامع و حسینیه \ masjed(d-e) jāmeʾ va hoseyniy(yy)e-ye evīn\ ، مسجد و حسینیه‌ای قدیمی در محلۀ اوین که در خیابان شهید کچویی، کوچۀ حسینیه در کنار یکدیگر واقع شده‌اند. 

 مسجد جامع

قدمت بنای اولیۀ این مسجد به عهد قاجار بازمی‌گردد. بنابر کاشی‌نوشته‌های محراب شبستان، این مسجد توسط حاج حیدر شیرازی در 1278 ش بنا شده، و در 1320 ش توسط نوه‌اش حاج علیرضا حیدریان مرمت و بازسازی گردیده، و در طی سالهای 1345 تا 1347 ش توسط دکتر ابوالقاسم گرام، فرزند حاج علیرضا، از نو بنا شده است. 
مسجد جامع اوین مشتمل بر دو طبقه است. طبقۀ نخست مشتمل بر یک شبستان به مساحت 160 تا 170 مـ2 مربوط به آقایان، و طبقۀ بالایی مربوط به بانوان است. مسجد جامع اوین از دهۀ 1320 ش به بعد امام جماعت ثابت داشته است و به طور مداوم نمازهای جماعت از آن تاریخ تا به امروز در آنجا برگزار می‌شود. در 1328 ش شیخ حسین محمودی گلپایگانی توسط آیت‌الله گلپایگانی ــ از مراجع وقت قم ــ به‌عنوان امام جماعت مسجد جامع اوین منصوب شد. محمودی گلپایگانی تا زمان وفاتش در 1372 ش امامت مسجد را عهده‌دار بود و هر روزه نماز را در 3 نوبت به صورت جماعت برگزار می‌کرد. بنا بر وصیت محمودی گلپایگانی، پیکر او در آستانۀ ورودی حسینیه به خاک سپرده شد تا به قول خودش زیر پای عزاداران امام حسین (ع) مدفون شده باشد. گفته شده در مراسم تشییع جنازۀ محمودی گلپایگانی حدود 000‘10 تن از سراسر ایران شرکت داشتند. احمد محمودی گلپایگانی از 1372 تا 1377 ش، آقای منافی از 1377 تا 1382 ش و شیخ سلمان متدین از 1382 به بعد امامت جماعت این مسجد را بر عهده داشته‌اند (تحقیقات ... ). 
از ویژگیهای بارز این مسجد آن است که تمامی مراسم سوگواری و مولودی ــ به‌جز 20 شبِ نخستِ محرم و شب میلاد امام زمان (ع) که در حسینیۀ اوین صورت می‌گیرد ــ در آن برگزار می‌شود. در این مسجد همه‌ساله در شب تولد امام حسن مجتبى (ع) در 15 رمضان و نیز شبهای قدر اطعام عمومی می‌شود. در این مسجد هر روز پس از ادای نماز مغرب و عشا یک صفحه قرآن و شبهای چهارشنبه دعای توسل و شبهای جمعه دعای کمیل یا زیارت عاشورا خوانده، و تفسیر می‌شود. این مسجد دارای کتابخانه، بسیج خواهران و بسیج بـرادران، کانون فرهنگی ـ هنـری شهدای اوین و صندوق قرض‌الحسنۀ جوادالائمه است. 

حسینیه

این حسینیه در کنار مسجد جامع اوین واقع شده است. بنا به گفتۀ اهالی، قدمت این حسینیه که به همت اهالی ده بنا شده است، به میانه‌های دورۀ قاجاریه بازمی‌گردد. این حسینیه در 1346 ش به همت شیخ حسین محمودی گلپایگانی ــ امام جماعت مسجد جامع اوین ــ و سید اصغر ابطحی و شمار دیگری از خیّران بازسازی شد. این حسینیه را حسین محمودی گلپایگانی به نیابت از اهالی ده اوین به عنوان حسینیه وقف کرده، و پیش از آن به میرزا موسى تعلق داشته است. 
حسینیۀ اوین مشتمل بر 3 طبقه با مساحتی حدود 900 مـ2 است. در کنار حسینیه، آشپزخانه‌ای به مساحت حدود 200 مـ2 وجود دارد که در مناسبتهای مختلف آمادۀ پذیرایی از مهمانان است. همه ساله پس از برگزاری مراسم عزاداری در 20 شب نخست ماه محرم، حدود 000‘ 3 تا 000‘4 تن، توسط خیران در این حسینیه اطعام می‌شوند. این حسینیه موقوفاتی از قبیل چند باب مغازه واقع در زیر حسینیه دارد که درآمدِ نه چندان زیاد آن صرف حسینیه می‌شود؛ هرچند بیشتر هزینه‌های حسینیه توسط خیران اوین تأمین می‌گردد («مسجد ... »، بش‍ ؛ تحقیقات). 
با توجه به اینکه حسینیه و مسجد جامع اوین در کنار یکدیگر واقع شده‌اند، بخشی از برنامه‌ها و مراسم در حسینیه و بخشی دیگر در مسجد جامع برگزار می‌شود. تا پیش از انقلاب، مراسم عزاداری در ماههای محرم و صفر در این حسینیه انجام می‌گرفت؛ اما پس از انقلاب، همان‌طور که پیش‌تر بیان شد، 20 شب نخست ماه محرم در حسینیه، و بقیۀ آن به مدت 3 دهه در ماه صفر در مسجد برگزار می‌شود. در مراسمی که به‌خصوص در روزهای تاسوعا و عاشورا در حسینیه برگزار می‌شود، بیش از 000‘30 تن برای عزاداری و تشکیل دسته‌های عزاداری به این حسینیه می‌آیند. 
در نظر اهالی اوین این حسینیه دارای کرامات بسیاری است و در این باره حکایاتی نیز نقل می‌کنند که بنابر یکی از آنها، در حدود سال 1330 ش شخصی مسیحی را که از بیماری لاعلاجی رنج می‌‌برد، در شب تاسوعا برای شفا گرفتن به حسینیه آوردند. آن شخص شب در آنجا خوابید و خواب دید که فردی رشید که یک دست هم ندارد، در گوشه‌ای از حسینیه ایستاده است. وقتی از خواب بیدار شد، شفا یافت و سپس مسلمان شد. 

مآخذ

تحقیقات میدانی مؤلف؛ دوستدار، اکبر (عضو هیئت امنای مسجد جامع اوین)، گفت‌وگو با مؤلف؛ «مسجد جامع و حسینیۀ اوین»، همشهری آنلاین (مل‍‌ )؛ نیز: 

Hamshahrionline, www.hamshahrionline.ir/ newspaper -arch/ vijenam/ tehran/ gharb/ 1382/ 821210/ mahaleh.htm.
حسن موسوی‌زاده