آراکوه

آراکوه \ ārā-kūh\ ، رشته‌کوهی واقع در بخش لواسانات، شهرستان شمیران. ایـن رشته‌کوه که مردم روستاهای مجاور، آن‌را هراکوه و کوه اَرا نیز می‌خوانند، از ناحیۀ پورزند لواسان تا حوالی رودخانۀ جاجرود در شرق امتداد دارد و قسمتی از مرز جنوبی شهرستان شمیران و شهرستان تهران را تشکیل می‌دهد. 
آبریز سمت جنوب این کوه از شرق به غرب به نواحی رودهن، شهـر جدید پردیس، روستای کمرد، باغک، شمس‌آباد، عباس‌آباد و خسروآباد می‌ریزد و چشمه‌های کوچکی در آن جریان دارد که مهم‌ترین آنها چشمه‌ای است که آب مصرفی روستاهای کمرد و باغک را تأمین می‌کند و به هنگام افزایش بارندگی، رودخانۀ فصلی کمرد را سیلابی می‌کند. آبریز سمت شمال آراکوه که شرقی‌ترین نقطۀ آن از گردنۀ دزک و گردنۀ پورزند (بورزن) آغاز می‌شود، مسیر جنوب به شمال را طی می‌کند و در مجاورت روستاهای کلان، چهارباغ، رسنان، و جنوب نیکنام‌ده به شاخۀ شرقی رودخانۀ جاجرود، که در ابتدا رودخانۀ شاه‌نشین (مجاور روستای علایین) نامیده می‌شود و پس از عبور از کنار هر روستا، نام همان روستا را می‌گیرد، می‌ریزد و در پایان پس از پیوستن به رودخانۀ برگ جهان و نیکنام ـ ده، با نام رودخانۀ لوارک به دریاچۀ سد لتیان می‌ریزد. 
طول این رشته‌کوه حدود 17 کمـ است و انتهای شرقی آن به نواحی هموار و نسبتاً پست ناحیۀ پورزند منتهی می‌شود که در دهۀ 1380 ش بر اثر ساخت و سازهای نابجا مسکونی شده است و انتهای غربی آن به کوه بلندی که اهالی آن را کوه جاجرود می‌نامند و منتهی به درۀ جاجرود و سد لتیان است، می‌رسد. بلندترین نقطۀ آن قلۀ آراکوه (ه‍ م) نام دارد. 
در سمت جنوب و شمال آراکوه صدها دره و جویبار فصلی وجود دارد که در سالهای پر بارش و به خصوص در فصل بهـار جریان می‌یابد و مراتع و چراگاههای سرسبزی را به وجود می‌آورد. این مراتع و چراگاهها نخستین مقصد عشایر کوچنده از دشت به ارتفاعات البرز میانی است و با فرارسیدن تابستان به بلندیهای شمالی‌تر کوچ می‌کنند تا در ماههای تیر و مرداد به دشت لار برسند. آراکوه مانند دیواره‌ای عظیم، منطقۀ لواسانات را از بلندیهای پست‌تر جدا می‌کند.

ناصر پازوکی طرودی