آلت مخروطه

آلَتِ مَخْروطه، ابرازی که ابوریحان بیرونی برای سنجش جرم مخصوص اجسام ساخته است. این ابزار، ظرفی مخروطی‌شکل است که بر گردن باریک آن، سوراخی تعبیه گردیده است. ظرف را از آب پر می‎کنند و جسم مورد‎نظر را در آن می‎اندازند. نسبت میان وزن جسم و وزن آب خارج‌شده از سوراخ، جرم مخصوص آن جسم را نشان می‎دهد. بیرونی با این ابزار، جرم مخصوص آن جسم را نشان می‌دهد. بیرونی با این ابزار، جرم مخصوص 18 ماده را با دقت شایان تحسین تعیین کرده است.

مآخذ

خازنی، عبدالرحمان، میزان‎الحکمة، حیدرآباد دکن، 1359ق، صص 58-62؛ شحات، علی‎احمد، ابوریحان البیرونی، قاهره، دارالمعارف، 1968م، صص 200-202؛ قربانی، ابوالقاسم، بیرونی‎نامه، تهران، انجمن آثار ملی، 1353ش، صص 52-53؛ نیز:

Mieli, Aldo, La Sience Arabe, Leiden, 1966, P. 100.

بخش علوم