آبری

آبُری، ابوالحسن، محمد بن حسین بن ابراهیم بن عاصم بن عبدالله سجستانی (د 363ق / 974م)، حافظ قرآن، و مورخ و محدث شافعی، از مردم آبُر،‌ یكی از روستاهای سجستان. برای طلب علم و شنیدن حدیث به مصر، شام، حجاز، عراق عرب، جبال، و خراسان سفر كرد و از ابن خزیمۀ نیشابوری، ابوالعباس سراج نیشابوری، زكریا بن احمد بلخی، ابونعیم بن عدی استرابادی، ابوعرابۀ حرانی، احمد بن محمد بن ازهر سجزی، محمد بن یوسف هروی، محمد بن ربیع جیزی، مكحول بیروتی، محمدبن سهل قهستانی و دیگر همتایان آنان حدیث شنید. علی بن بشری لیثی سجستانی، یحیی بن عمار سجستانی و دیگران از او حدیث نقل كرده‌آند. ابن ناصرالدین او را آگاه از علم تجوید و نویسنده‌ای پركار شمرده است. اثر معروف او مناقب الامام الشافعی است كه تذكره‌نویسان آن را در نوع خود بهترین اثر شمرده‌اند. این كتاب 75 باب دارد، گرچه خود نویسنده در مقدمۀ آن شمار بابها را 74 ذكر كرده است. از این كتاب، 8 برگ خطی كه در سدۀ 5 ق / 11م نوشته شده در كتابخانۀ جارالله در استانبول به شمارۀ 1632 و نسخه‌ای عكسی در معهد المخطوطات العربیة‌المصورة در قاهره موجود است. نویسندگان تراجم با ستایش بسیار از او یاد كرده‌اند. وی در رجب 363 /  آوریل 974م در سن تقریبی 80 سالگی درگذشت.

مآخذ

ابن اثیر، عزالدین، الباب، مكتبة‌القدسی، 1357ق، ص 12؛ ابن عماد حنبلی، ابوالفلاح، شذرات الذهب، قاهره، مكتبة‌القدسی، 1350ق، 3 / 46-47؛ ابن ماكولا، علی بن هبةالله، الاكمال، حیدرآباد دكن، 1381ق، 1 / 122-123؛ اسنوی، جمال‌الدین، طبقات الشافعیة، به كوشش عبدالله الجبوری، بغداد، 1390ق، 1 / 81؛ حاجی‌خلیفه، كشف‌الظنون، استانبول، 1941م، 2 / 1829؛ ذهبی، شمس‌الدین، تذكرةالحفاظ، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1968م، 3 / 954-955؛ همو، العبر، به كوشش فؤاد سید، كویت، 1961م، ‌2 / 330-331؛ سبكی، تاج‌الدین، طبقات الشافعیة، به كوشش عبدالفتاح محمد الحلو و محمودمحمد الطناحی، قاهره، 1384ق، 3 / 147- 148؛ سمعانی، عبدالكریم، الانساب، حیدرآباد دكن، ‌1382ق، 1 / 63-64؛ صفدی، خلیل بن ایبك، الوافی بالوفیات، به كوشش س. دیدرینگ، استانبول، مطبعة وزارةالمعارف، 1949م، 2 / 372؛ یاقوت حموی، ابوعبدالله، معجم البلدان، به كوشش فردیناند ووستنفلد، لایپزیک، 1866-1870م، 1 / 49.

كاظم موسوی بجنوردی