اسفرورین

اِسفَروَرين‌ \ esfarvarin\ ، شهر و مرکز بخشی از شهرستان تاکستان در استان قزوین (نشریه...). این‌ شهر‌ كه‌ اسپرورین‌ (گلریز، 985) نیز خوانده‌ می‌شود، در ´56 °35 عرض‌ شمالی و ´45 °49 طول‌ شرقی،‌ و در ارتفاع‌ 251،1 متری‌ از سطح‌ دریا قرار گرفته‌ است ( فرهنگ جغرافیایی آبادیهای...، 20). 
ناحیه‌ای كه‌ اسفرورین‌ در آن‌ واقع‌ است‌، به‌‌سبب‌ وجود كوههای‌ رامند و سیاه‌ كوه‌، مراتع‌ سرسبزی‌ دارد. رودخانۀ خَررود كه‌ در این‌ ناحیه‌ جاری‌ است‌، از كنار اسفرورین‌ می‌گذرد ( فرهنگ جغرافیایی ایران، 12؛ مفخم پایان، 82). 
اسفرورین‌ پیش از 1330ش،‌ روستایی‌ بزرگ‌ بود و 452،3 تن جمعیت داشت ( فرهنگ‌ جغرافیایی‌ایران‌، همان‌جا). اسفرورین‌ از 1355ش‌ به‌عنوان‌ شهر شناخته‌ شد و جمعیت‌ آن‌، كه‌ در این‌ زمان‌ 644،5 تن بود (سرشماری...، ش‌)، با شتاب افزایش یافت، چنان که در 1385ش، به 113،12 تن (673‘2 خانوار) رسید (درگاه...).
منبع درآمد‌ ساكنان‌ اسفرورین بیشتر زراعت‌، باغداری‌ و كارگری‌ است‌ ( فرهنگ اقتصادی....، 77) و بافتن‌ جاجیم‌ و جوال‌، به‌طور سنتی‌، از صنایع‌ دستی‌ آن به‌شمار می‌آید ( فرهنگ جغرافیایی ایران، همان‌جا). مردم‌ اسفرورین‌ شیعه‌اند و به زبانهای تاتی،‌ فارسی‌ و تركی‌ سخن می‌گویند (نک‍ : همان‌جا). بیشترین‌ رفت‌ و آمد مردم‌ اسفرورین به‌ شهر قزوین است که در 56 کیلومتری آن قرار دارد ( فرهنگ اجتماعی...، 77)‌. اسفرورین نیز مانند بسیاری‌ از آبادیهای‌ نزدیک به بوئین‌زهرا، در زمین‌لرزۀ 1341ش‌ آسیب‌ دید (جغرافیای...، 729؛ همان‌جا).
تپۀ باستانی‌ بزرگی‌ در اسفرورین‌ وجود دارد كه‌ آثار به‌ دست آمده از آن مربوط ‌به پیش‌ از اسلام‌ و نیز دورۀ اسلامی‌ است‌؛ بخشی‌ از این‌ تپه‌ به‌ گورستان‌ تبدیل‌ شده‌ است‌ و در قسمت‌ دیگر آن مسجدی‌ ساخته‌اند. تپۀ باستانی‌ دیگری‌ موسوم‌ به‌ خروزان‌ در جنوب‌ شرقی‌ اسفرورین‌ قرار دارد كه‌ احتمالاً‌ به‌ دورۀ ساسانی‌ مربوط است (ورجاوند، 379).

مآخذ

جغرافیای‌ كامل‌ ایران‌، وزارت‌ آموزش‌ و پرورش‌، تهران‌، 1366ش‌، ج 1؛ در‌گاه ملی آمار؛ سرشماری‌ عمومی‌ نفوس‌ و مسكن (1355ش)‌: شهرستان‌ قزوین‌، مركز آمار ایران‌، تهران‌، 1358ش‌؛ فرهنگ‌ اجتماعی‌ دهات‌ و مزارع‌: استان‌ زنجان‌، جهاد سازندگی‌، تهران، 1363ش‌؛ فرهنگ‌ اقتصادی‌ دهات‌ و مزارع‌: استان‌ زنجان‌، جهاد سازندگی‌، تهران، 1363ش‌؛ فرهنگ‌ جغرافیایی‌ آبادیهای‌ کشور (ساوه)، سازمان‌ جغرافیایی‌ نیروهای‌ مسلح‌، تهران‌، 1369ش‌، ج‌ 37؛ فرهنگ‌ جغرافیایی‌ ایران‌ ( آبادیها): استان‌ مركزی‌، دایرۀ جغرافیایی‌ ستاد ارتش‌، تهران‌، 1328ش، ج 1‌؛ گلریز، محمدعلی‌، مینودر یا باب‌الجنۀ قزوین‌، قزوین‌، 1368ش‌، ج 1؛ مفخم‌ پایان‌، لطف‌الله‌، فرهنگ‌ رودهای‌ ایران‌، تهران‌، 1353ش‌؛ نشریۀ عناصر و واحدهای تقسیمات کشوری، نسخۀ دیجیتال، وزارت کشور، تهران، مهر 1388؛ ورجاوند، پرویز، سرزمین‌ قزوین‌، تهران‌، 1349ش.

عباس‌ سعیدی‌ (دبا)