آستیگماتیسم

آستیگماتیسم \ āstigmātism\ ، تقارن نداشتنِ انحنای قرنیه (پردۀ شفاف چشم در جلویِ مردمک و عنبیه) یا در موارد بسیار نادرتر، در عدسی چشم، که نتیجۀ آن تار شدن بخشی از تصویر روی شبکیه است. در این حالت، تصویر ناشی از بخشی از پرتوهای نور رسیده از شیء، بر پردۀ شبکیه تشکیل می‌شود و بخش دیگرِ پرتوهای رسیده از شیء نیز تصویر دیگری در جلو یا پشت شبکیه تشکیل می‌دهند. شبکیه بافتی حساس به نور است که دیواره‌های کناری و پشتی کرۀ چشم را می‌پوشاند. ناهمگن بودن عدسی چشم نیز می‌تواند سبب ایجاد پدیدۀ آستیگماتیسم شود. 
هنگامی که بیمار مبتلا به آستیگماتیسمِ منظم به خطوط مستقیمی در راستاهای مختلف نگاه می‌کند، معمولاً خطوطی در یک راستا واضح دیده می‌شوند، اما در راستاهای دیگر، به‌ویژه راستای عمود بر آن خطوط، تار به نظر می‌رسند. در آستیگماتیسم نامنظم، چنین نظمی دیده نمی‌شود و فقط تصویر بر روی شبکیه کاملاً واضح نیست. در آستیگماتیسم منظم، این نقص بینایی به کمک عدسیهای استوانه‌ای‌شکل تصحیح می‌شود. یک سوی این عدسیها تخت است و سوی دیگرشان به شکل دیوارۀ استوانه، یا کاو است، یا کوژ. در آستیگماتیسم نامنظم، تنها سبب برهم خوردن انکسار منظم چشم باید شناخته، و درمان شود. 
علامتهای آستیگماتیسم از سردردی خفیف در جلویِ پیشانی تا خستگی چشم یا درد آن، تحریک‌پذیری و گاه تهوع، متفاوت است. 

مآخذ

CE, 6th edition; EA, 2006; EB, 1986; ME, 2008.
بخش علوم پزشکی