استاورپل

اِستاورُپُل \ [e]stāvropol\ ، شهر و منطقه ای در جنوب غربی روسیه. 

منطقۀ استاورپل 

ایـن منطقـه کـه با وسعت 127‘66 کم‍2 در دامنـۀ شمـالـی کوههای قفقاز بـزرگ قرار دارد، از خط‌الرأسی کـه ارتفـاع آن در قلـۀ دُمبـای ـ اولـگِن 046‘4 متـر است، شـروع می‌شـود، از رشته‌کوههای موازی این خط‌الرأس که ارتفاع کمتری دارند و دره‌های عمیق رودخانه‌ای، آنها را می‌شکافند، می‌گذرد و سپس در سرزمین مرتفع استاورپل تا دشتهای پست چاله‌های مانیچ و دریای مازندران گسترده می‌شود. این ناحیۀ کوهستانی که جمهوری قره‌چـای ـ چِـرکِس را درون منطقۀ استـاورپـل تشکیل می‌دهد، در دامنه‌های کم‌ارتفاع خود از جنگلهای متراکم درختان برگ‌ریز پوشیده شده است که در ارتفاعات، جای خود را به درختان سوزنی‌برگ می‌دهند. در نواحی بالاتر، مراتع آلپی، صخره‌های خشک و پهنه‌های یخ دیده می‌شوند. اراضی پیش‌کوهی و کم‌ارتفاع عمدتاً خاکهای استپی حاصلخیزی هستند که به صورتی گسترده زیر کشت قرار گرفته‌اند. در قسمتهای خشک‌تر شرقی، آب و هوای نیمه‌بیابانی با پوشش گیاهان بوته‌ای غلبه دارد. 
کشاورزی در این منطقه بسیار توسعه یافته است و عمدتاً به کشـت گنـدم، ذرت، علـوفـه و محصـولات صنعتـی ــ مـانـنـد آفتـابگردان، کتـان، خـردل، کـرچک و سیب‌زمینـی ــ اختصاص دارد. در این منطقه گاو و گوسفند بسیاری نگهداری می‌شود. این دامها در تابستان در مراتع مرتفع کوهستانی، و در زمستان در استپ خشک نوگای چرا می‌کنند. بیشتر واحدهای صنعتی استاورپل به فراوری محصولات کشاورزی متکی‌اند، اما در این منطقه ذخایر عظیم گاز طبیعی نیز وجود دارد. این گاز از طریق لوله تا مسکو انتقال می‌یابد و در صنایع شیمیایی همین منطقه نیز به کار می‌رود. در تپه‌های دامنه‌ایِ کوههای قفقاز چشمه‌های آب معدنی فراوانی وجود دارد. 

شهر استاورپل 

این شهر که مرکز اداری منطقۀ استاورپل است، در سرزمین مرتفع استاورپل، نزدیک سرچشمۀ رود گراچُفکا واقع است. در 1777م، ارتش روسیه در محل این شهر دژی نظامی برپا کرد. این دژ در 1785م تبدیل به شهر شد و در جریان فتح قفقاز به‌دست روسها در آغاز سدۀ19م، مرکز عمدۀ نظامی و بازرگانی گشت. بعدها به سبب نگذشتن راه‌آهن رُستُف ـ باکو از آن، اهمیتش کاهش یافت. این شهر از 1935 تا 1943م وُرُشیلُفسک نام داشت. 
امروزه اهمیت اصلی استاورپل در فراوری محصولات کشاورزی ناحیۀ پیرامون خود، به‌ویژه تولید آرد، شراب و فراورده‌های گوشتی است. صنایع سنگین آن، از جمله خودروسازی، نیز از اهمیت برخوردارند. 
این شهر دارای فرودگاه است و از طریق راه‌آهن و بزرگ‌راههایی نیز با شهرهای اطراف مرتبط است. البته به سبب طبیعت کوهستانی آن، حمل و نقل جاده‌ای برای این شهر دارای بیشترین اهمیت است. پس از فروپاشی اتحاد شوروی در1991م، ناامنی و جنگ در منطقۀ قفقاز پناهندگان بسیاری را روانۀ این شهر کرد. 
استاورپل شهری طراحی‌شده با خیابانهای سه باندی است که با الگوی شبکه‌ای شطرنجی ساخته شده‌اند. این شهر آموزشگاههای پزشکی، کشاورزی، زبان‌شناسی، تربیت معلم، و هنر دارد. 
جمع‍ ‌(برآورد 1995م) منطقه: ح 000‘650‘2 تن؛ (2002م) شهر: 600‘354 تن. 

مآخذ

EA, 2006; EB, 2008; ME, 2008 (under «Stavropol’»). 
بخش جغرافیا