اسپرونثدا ای دلگادو

اِسپرونثِدا ای دِلگادو \ esp[e]ronsedā i delgādo\ ، خوسه دِ (1808-1842م/ 1223- 1258ق)، شاعر رمانتیک و انقلابگر اسپانیایی؛ نیز معروف به «لُرد بایرِنِ اسپانیا».
او که جوانی پرشور و ماجراجو بود، در 1826م به‌سبب فعالیتهای انقلابی به زندان افتاد. سپس از اسپانیا گریخت و در خارج از اسپانیا با تِرِسا مانچا (موضوعِ «سرودی برای تِرِسا») رابطه‌ای پرشور برقرار ساخت که زندگی او را تا 10 سال بعد تحت‌تأثیر قرار داد و ترسا الهام‎بخش بسیاری از شعرهایش شد. اسپرونثدا در انقلاب 1830م فرانسه شرکت داشت و پس از آن اجازه یافت به اسپانیا بازگردد. او که پیشتر، چندین بار به‌سبب فعالیتهای انقلابی، در اسپانیا به زندان افتاده بود، باز هم در جنبشهای انقلابی 1835 و 1836م اسپانیا شرکت کرد. 
اسپرونثدا داستان تاریخی سانچو سالدانیا (1834م) را در زندانِ باداخُث نوشت. داستان «دانشجوی سالامانکایی» (1839م)، که نقطۀ عطفی در رمانتیسم ایبِریایی است و به نظر منتقدان، از سرآمدان آثار شعری اسپرونثداست، نسخۀ بدل افسانۀ دُن خوان (دُن ژوان) است که اندیشه‌های ضد اجتماعی و ضد مذهبی قهرمان خود را به‌گونه‎ای افراطی نشان می‌دهد. کتاب «شعرها» (1840م) نشانگر تأثیر نیرومند لرد بایرن و سِر والتر اسکات (ه‍ م‌م) بر اوست. شعر ناتمام «جهان شیطانی» (1841م) دربر دارندۀ بازتابهای ایدئولوژیک است و یکی از بهترین سروده‎های او به‌شمار می‌آید. 
اسپرونثدا در مقام منشی هیئت‌ دیپلماتیک کشورش در لاهه (1840م) و نمایندۀ مجلس‌اسپانیا از شهر آلمِریا (1842م) خدمت کرد و روزنامه‎ای هم تأسیس نمود. نوشته‌های سیاسی‎ او زیر نفوذ سَن ـ سیمونِ فرانسوی است. اسپرونثدا چند نمایشنامه هم نوشته است.
شعر اسپرونثدا در ستایش آرمانهای شخصی، طغیان و رانده‎شدگان اجتماع است. از دیدگاه او، اینها تجسم آزادی راستین‎اند.

مآخذ

EA, 2006; EB, 2008; ME, 2008.
بخش ادبیات جهان