ازو یاسوجیرو

 اُزو یاسوجیرو [ozū yasūjīro] (1903 - 1963م/ 1282-1342ش)، کارگردان ژاپنی سینما و مبدع گونۀ (ژانر) سینمایی شُمین ـ ‌گِکی که به بررسی زندگی خانوادگی طبقۀ متوسطِ پایین‌در ژاپن می‌پردازد. از آنجا که ازو روابط خانوادگی را در کانون فیلمهایش قرار داده، و در آنها به جزئیات مربوط به شخصیتها پرداخته است، و فیلمهایش از زیبایی تصویری بسیار برخوردارند، او را ژاپنی‌ترین کارگردان شمرده، و به او بیش از هر کارگردان دیگری در ژاپن جایزه داده‌اند.

ازو در توکیو پرورش‌یافت و در1923م در شرکت فیلم‌سازی شُچیکو دستیار فیلم‌بردار شد. در اواسط دهۀ 1920م کارگردانی را آغاز کرد، ولی تا اوایل دهۀ 1930م چندان شهرتی به دست نیاورد. در این دوره بود که با تهیۀ کمدیهای برجسته‌ای در سینمای صامت به گونه شمین ‌ـ ‌گکی، مانند «فارغ‌التحصیل شدم، ولی...» (1929م) و «متولد شدم، ولی...» (1932م)، شهرت یافت. 10 سال بعد با فیلم «داداش تُدا و خواهرانش» (1941م) که نظر ژاپنیها را دربارۀ مادر منعکس می‌کرد، نخستین توفیق را از لحاظ فروش به دست آورد.
ازو از 1942 تا 1947م دست از فیلم‌سازی کشید. «شرح احوال مستأجری آقامنش» (1947م) سرآغاز مجموعه‌ای از فیلمهای اوست که در آنها به اوضاع دوران پس از جنگ و نیز تلطیف سبک گذشتۀ خود پرداخته است. در این فیلمها، طرح داستانی تقریباً حذف، و به فضاسازی و بررسی جزئیات مربوط به شخصیتها توجه بسیار شده است. ازو شگردهایی نظیر حرکت دوربین را تقریباً به کلی کنار گذاشت و نماهای تصویری مستقیم را ترجیح داد. فیلمهایی مانند «اواخر بهار» (1949م)، «اوایل تابستان» (1951م)، «طعم چای سبز پس از برنج» (1952)، «داستان توکیو» (1953م)، و «اوایل بهار» (1956م) نمونه‌های بارز سبک ازو به شمار می‌روند، سبکی که او را یکی از کارگردانان برجسته و مطرح در سطح بین‌المللی ساخته است. فیلمهای‌ بعدی ازو نظیر «اوایل‌پاییز» (1961م) و «بعداز ظهری پاییزی» (1962م) از استادی او در استفادۀ تزیینی از رنگ در فیلم حکایت می‌کنند.    (101)