اروپا، برنامه احیای اقتصاد

اُروپا، بَرْنامِۀ اِحْیایِ اِقْتِصاد [ barnāme(a)-ye ehyā- ye eqtesād-e orūpā] (معروف به طرح مارشال؛ 1948-1952م/ 1327-1331ش)، برنامه‌ای که آمریکاییان پس از جنگ جهانی دوم به منظور احیای اقتصاد کشورهای اروپا و تأمین اوضاع باثبات در این کشورها برای تداوم بخشیدن به نظام مردم‌سالاری و نهادهای آن به اجرا درآوردند. دولت ایالات متحده نگران بود که فقر و بیکاری و بی‌خانمانی دورۀ پس از جنگ، جاذبۀ احزاب کمونیستی را برای رأی‌دهندگان کشورهای اروپای غربی تقویت کند. جرج مارشال،وزیر امور خارجۀ آمریکا در5 ژوئن1947 طی خطابه‌ای در دانشگاه هاروارد، فکر برنامۀ خودیاری اروپاییان را با کمک مالی ایالات متحده مطرح کرد. کنگرۀ ایالات متحده تأسیس برنامۀ احیای اقتصاد اروپا را براساس طرح پیشنهادی کمیته‌ای مرکب از نمایندگان 16 کشور تصویب کرد. در آغاز، تقریباً همۀ کشورهای اروپایی،ازجمله آنهایی که در اشغال اتحاد شوروی بودند، مشمول این کمکها می‌شدند. چندی نگذشت که اتحاد شوروی و به دنبال آن دیگر کشورهای اروپای شرقی از شرکت در این برنامه کناره گرفتند. 
ادارۀ همکاری اقتصادی به ریاست پل هافمن طی4سال حدود 12 میلیارد دلار کمک اقتصادی را توزیع، و به تجدید تولید صنعتی وکشاورزی، تقویت ثبات‌مالی و گسترش‌بازرگانی کمک کرد. بخش اعظم کمکها به‌صورت بلاعوض،و بقیه به‌صورت وام بود. طی این مدت،تولید ناخالص ملیِ16کشوری که ــ علاوه بر آلمان غربی ــ درسازمان همکاری اقتصادی‌اروپا شرکت داشتند، 15٪ تا 25٪ افزایش یافت. این برنامه در نوسازی سریع صنایع شیمیایی و مهندسی و فولاد اروپای غربی تأثیری بسزا داشت و چنان موفقیت‌آمیز بود که هری ترومن، رئیس‌جمهور آمریکا، در جریان برنـامـۀ اصل‌چهار ــ که در1949م آغـازشد ــ آن را به همۀ کشورهای رو به توسعۀ جهان تعمیم داد.     (101)