ارسنجان

اَرْسَنْجان [arsanjān]، نام بخش و شهری در شهرستان مرودشت در استان فارس. 
بخش ارسنجان با 8/ 482،1 کم‍ـ 2 مساحت شامل 3 دهستان است. این بخش فاقد رودخانۀ دائمی است. در گذشته، قناتها منبع اصلی تأمین آب این منطقه به شمار می‌رفت، اما امروزه بخش اعظم نیازهای آبی این بخش با حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق تأمین‌می‌شود. ارتفاعات این‌بخش شامل کوه‌چنار در شمال، کوه سنگ سیاه در شمال خاوری و کوه سیاه در جنوب است. جمعیت بخش ارسنجان در 1375ش، 267‘22 تن بوده است. این بخش 76 آبادی دارد که از آن میان، آبادیهای علی‌آباد ملک، جمال‌آباد و خبریز را می‌توان نام برد. فعالیت اقتصادی روستاهای این بخش دامداری و دام‌پروری، زراعت و باغداری است.
شهر ارسنجان در °53 و ´ 13 طول شرقی و °29 و ´55 عرض شمالی، در ارتفاع 650،1 متری از سطح دریا و در 136 کیلومتری شمال خاوری شیراز قرار گرفته است. جمعیت این شهر در 1375، 744،14 نفر بوده است. آثار ساختمانها و بناهایی در دشت ارسنجان ــ از جمله بقایای یک آتشکده ــ وجود دارد که نشان‌دهندۀ قدمت ناحیه و آبادی آن در دورۀ پیش از اسلام است. آثار تاریخی مربوط به دورۀ اسلامی که در شهر ارسنجان برجای مانده، شامل مسجد جامع و 3 قلعۀ کهن به نامهای حسین‌خان، آقامیرزا و افراسیاب‌خان است.* 

مآخذ

آمارنامۀ استان فارس، 1372ش، سازمان برنامه و بودجه، شیراز، 1373ش؛ فرصت، محمدنصیر، آثار العجم، به کوشش علی دهباشی، تهران، 1362ش؛ فرهنگ آبادیهای کشور (1355ش)، استان فارس، مرکز آمار ایران، تهران، 1361ش؛ فرهنگ آبادیهای کشور (1365ش)، شهرستان مرودشت، مرکز آمار ایران، تهران، 1368ش؛ فرهنگ آبادیهای کشور، سرشماری عمومی کشاورزی (1367ش)، استان فارس، مرکز آمار ایران، تهران، 1369ش؛ فرهنگ جغرافیایی آبادیهای کشور (شیراز)، دایرۀ جغرافیایی ستاد ارتش، تهران، 1362ش؛ مبشری، فریدون و دیگران، ارزیابی وضع موجود و امکانات توسعۀ منابع آب (منطقۀ فارس)، تهران، 1351ش؛ نقشۀ راهنمای کشور جمهوری اسلامی ایران، گیتاشناسی، شمـ 165.    

مژگان نظامی