آذر فرنبغ

آذَرْفَرْنْبَغ [āzar farnbaq] ، از بزرگ‌زادگان هم‌روزگار یزدگرد اول ساسانی. آذرفرنبغ که کیش زردشتی داشت، دچار بیماری شد و کشیشی، شاپور نام، او را به مسیحیت دعوت کرد تا بیماری‌اش درمان شود؛ پس آذرفرنبغ مسیحی شد. آن‌گاه وی از شاپور خواست به ده او بیاید و قبالۀ زمینی به شاپور داد تا در آنجا کلیسایی بسازد. شاپور چنین کرد. چون خبر مسیحی شدن این بزرگ‌زادۀ ایرانی که نامش به صورت آذَر فَروا در منابع مسیحی به زبان سریانی آمده است، به گوش یزدگرد رسید، موبدی فرستاد تا وی را به کیش پدرانش بازگرداند. آذرفرنبغ بار دیگر زردشتی شد و قبالۀ زمین را از شاپور بازخواست. شاپور قباله را نداد و از آنجا گریخت. موبد کلیسا را آتشکده کرد، اما در غیاب وی، نرسس نامی مسیحی که از دوستان شاپور و مشوق وی در ساختن کلیسا بود، ظاهراً بی‌خبر به آنجا آمد و آتش را خاموش کرد.
نرسس را به سبب این اهانت، به مداین نزد شاه فرستادند. شاه نرسس را فرمان به برپایی دوبارۀ آتشکده داد، اما او نپذیرفت و پس از ۹ ماه که دربند بود، شاه فرمان خود را تکرار کرد و چون نرسس گردن ننهاد، فرمان به‌کشتن او داد (کریستن‌سن، 267-268؛ مشکور، ۲۳۵؛ میلر، ۲۹0-۲89).

مآخذ

مشکور، محمدجواد، تاریخ اجتماعی ایران در عهد باستان، تهران، 1347ش؛ میلر، و.م.، تاریخ کلیسای قدیم، ترجمۀ علی نخستین و عباس آرین‌پور، ۱۹۳۱م؛ نیز:

Christensen, A., L'Iran sous les Sassanides, Copenhagen, 1936.
عسکر بهرامی