بهرام پژدو

بَهْرامِ پَژْدو (سدۀ 7ق‌ /13م‌)، شاعر زرتشتی‌، اخترشناس‌ و دانشمند آگاه‌ به‌ زبان‌ دری‌ و پهلوی‌. پژدو نام‌ پدر اوست‌. وی‌ در كرمان‌ در قصبۀ بیژن‌آباد ــ كه‌ كیخسروآباد نیز خوانده‌ می‌شد ــ می‌زیست‌. پسر او، زرتشت‌ در همین‌ قصبه‌ چشم‌ به‌ دنیا گشود. بهرام‌ شاعری‌ را به‌ پسر خود آموخت‌، اما پیش‌ از آنكه‌ زرتشت‌ به‌ نظم‌ ارداویراف‌ نامه‌ بپردازد، بهرام‌ زندگی‌ را بدرود گفت‌ (زرتشت‌ بهرام‌ پژدو، 20؛ معین‌، مزدیسنا...، 2 /211، «زرتشت‌...»، 164؛ آموزگار، 177؛ صفا، 3 /337، 506-507؛ برتلس‌، 52؛ ایرانیكا).
منظومه‌ای‌ از بهرام‌ به‌ نام‌ بهاریات‌، در بحر هزج‌ مسدس‌ مقصور یا محذوف‌ برجا مانده‌ كه‌ در وصف‌ بهار و نوروز و توصیه‌ به‌ اغتنام‌ فرصت‌ همراه‌ با پرهیزگاری‌ سروده‌ شده‌ است‌ (روزنبرگ‌، 20؛ معین‌، مزدیسنا، همانجا، «زرتشت‌»، 165؛ صفا، 3 /337- 338؛ ایرانیكا).
نظم‌ این‌ اثر به‌ گواهی‌ ابیاتی‌ چند از آن‌، در 14 اسفندارمذماه‌ 626 یزدگردی‌ (655ق‌ /1257م‌) به‌ پایان‌ رسیده‌ است‌ (معین‌، همانجاها؛ صفا، 3 /337، 508؛ ایرانیكا). نسخۀ خطی‌ بهاریات‌ در كتابخانۀ ملی‌ لنینگراد نگهداری‌ می‌شود (همانجا). نیز اشعار بهرام‌ به‌ عنوان‌ بهاریات‌ در برخی‌ از نسخه‌های‌ ارداویراف‌ نامه‌ ثبت‌ شده‌ است‌ (معین‌، همانجاها). 

مآخذ

آموزگار، ژاله‌، «ادبیات‌ زردشتی‌ به‌ زبان‌ فارسی‌»، مجلۀ دانشكدۀ ادبیات‌ و علوم‌ انسانی‌، تهران‌، 1348ش‌، س‌ 97، شم‍ 1 و 2؛ برتلس‌، ی‌. ا.، تاریخ‌ ادبیات‌ فارسی‌، از دوران‌ باستان‌ تا عصر فردوسی‌، ترجمۀ سیروس‌ ایزدی‌، تهران‌، 1374ش‌؛ روزنبرگ‌، ف‌.، مقدمه‌ بر زرتشت‌ نامۀ زرتشت‌ بهرام‌ پژدو، به‌ كوشش‌ محمد دبیرسیاقی‌، تهران‌، 1338ش‌؛ زرتشت‌ بهرام‌ پژدو، ارداویراف‌ نامۀ منظوم‌، به‌ كوشش‌ رحیم‌ عفیفی‌، مشهد، 1343ش‌؛ صفا، ذبیح‌الله‌، تاریخ‌ ادبیات‌ در ایران‌، تهران‌، 1366ش‌؛ معین‌، محمد، «زرتشت‌ بهرام‌ پژدو»، مهر، تهران‌، 1321-1322ش‌، س‌ 7؛ همو، مزدیسنا و ادب‌ پارسی‌، به‌ كوشش‌ مهدخت‌ معین‌، تهران‌، 1363ش‌؛ نیز::

Iranica.
ملیحه‌ مهدوی‌