احمدی

اَحْمَدی، شهر و بندری در مشرق کویت. شهر احمدی دومینشهر بزرگ کویت و مرکز عمدۀ فعالیتهای اکتشافی، صنعتی و صادراتی نفت در آن کشور است. این شهر در 10 کیلومتری ساحل خلیج‌فارس در 29 و 4 عرض شمالی و 48 و 2 طول جغرافیایی (بریتانیکا) و در حدود 50 کیلومتری جنوب شرقی شهر کویت واقع شده است (خزعل، 1/ 28). فاصلۀ این شهر تا شهر کویت را به علت گسترش فوق‌العادۀ آن به تفاوت از 30 تا 50 کم‍ نوشته‌اند (نک‍ : WNGD: 22 میل؛ خزعل، همانجا: 30 میل؛ EI2, S: 20 کم‍ ؛ بستانی، 36 کم‍‌).

تاریخچه

در روزهای اول اکتشاف نفت در سرزمین کویت، شرکت نفت کویت که در آن زمان به وسیلۀ شرکت نفت ایران و انگلیس و شرکت آمریکایی نفت خلیج با سرمایۀ مساوی تشکیل شده بود، پایگاه و اردوگاه اکتشافی خود را در اَلمَکْوه به فاصلۀ کمی در شمال غربی رشته تپه‌ای به نام الظهر به ارتفاع حدود 120 متر که خود از بلندیهای معدود کویت به‌شمار می‌رفت، بنیاد کرد و در 1357ق/ 1938م در جنوب این تپه در نقطه‌ای به نام بُرقان به کشف نفت نایل آمد و این نقطه در سالهای بعد یکی از بزرگ‌ترین مراکز نفت‌خیز جهان گردید (ملاخ، 30: 5/ 19٪ نفت جهان). درگیری انگلیس و آمریکا در جنگ جهانی دوم، استخراج نفت را تا 1365ق/ 1946م به تعویق انداخت، اما شرکت نفت کویت به‌تدریج ادارۀ مرکزی خود را به ناحیۀ صحرایی جنوب تپۀ الظهر منتقل ساخت (EI2, S). 
در اول ژوئیۀ 1946 نفت‌کشی انگلیسی با ظرفیت 15 هزار تن نخستین محمولۀ نفا کویت را از نقطه‌ای در ساحل خلیج فارس به خارج حمل کرد. در آن روز شیخ احمد جابرالصباح، امیر کویت با چرخاندن شیری که به لولۀ نفت زیردریایی ممتصل بود، نخستین محمولۀ نفت کشور خود را راه انداخت و بندرگاه و شهر محل ادارۀ مرکزی شرکت نفت کویت را به نام خود احمدی نام گذارد (کویت...، 176). تا آن تاریخ کارمندان شرکت نفت در چادر زندگی می‌کردند، ولی از آن پس شرکت نفت کویت دی محل احمدی شهرکی با نقشۀ منظم و مجهز به کلیۀ امکانات رفاهی برای کارمندان انگلیسی و آمریکایی لنا کرد، درحالی‌که کارگران بومی و مهاجر در حومۀ شهرک زندگی می‌کردند. با مرور زمان، دولت کویت مشارکت خود را در امور شرکت توسعه داد و سرانجام در 1394ق/ 1975م مالکیت خود را بر تمامی اموال شرکت اعلام کرد و درنتیجه شهرک اصلی احمدی با حواشی بومی‌نشین خود یکی شد و به صورت یک شهر مهم درآمد (EI2, S)؛ طولی نکشید که صنایع عظیم نفتی از قبیل پالایشگاه و تأسیسات تولید برق، صنایع پتروشیمی و همچنین تأسیسات عظیم تصفیۀ آب و تبدیل آب شور به شیرین در اطراف شهر احمدی به وجود آمد (همانجا). درنتیجه جمعیت شهر به سرعت افزایش یافت، چنانکه از 740‘5 تن در 1963م (کویت، 177)، به 244‘21 تن در 1970م رسید (بریتانیکا).
احمدی شهری است نوبنیاد با بناهای جدید و خیابانهای وسیع و پر درخت، جاده‌های آراسته و پارکهای عمومی فراوان با تأسیسات جدید و لوله‌کشیهای منظم آب، گاز و فاضلاب، و نیز تلفن و برق. این شهر دارای 3 مسجد و 2 کلیسا (یکی کاتولیک و دیگری پروتستان)، مدارس و آموزشگاههای مختلف، درمانگاهها و بیمارستانها، فروشگاهها و باشگاههای ورزشی متعدد است.
بندر احمدی یا میناءالاحمدی در ساحل خلیج‌فارس و در 10 کیلومتری شرق شهر احمدی ایجاد شده است. این نقطه که تا قبل از کشف نفت، ساکنان اندک آن از راه صید مروارید و کشت مروارید مصنوعی به وسیلۀ ژاپنیها، و باربری با قایقهای بادبانی امرار معاش می‌کردند. در مدت کوتاهی به یکی از مدرن‌ترین بنادر نفتی جهان مبدل شد (بستانی، 7/ 310).
در نوامبر 1949 (آبان 1328) پالایشگاه عظیمی در میناءالاحمدی ساخته شد که ظرفیت آن یک میلیون تن در سال، یا 25 هزار بشکه در روز بود. این پالایشگاه در سال اول راه‌اندازی، یعنی در 1329ش، تنها 118 هزار تن نفت خام را تصفیه کرد، ولی بعد از تعطیل شدن موقت پالایشگاه عظیم ابادان، تولید نفت آن به سرعت بالا رفت، تا جایی که در 1331ش توانست 000‘326‘9 تن نفت را تصفیه کند (کشفی، 225).
نفت خام از چاههای متعدد کویت در مرحلۀ اول به مخازن عظیمی به ظرفیت 000‘500‘9 بشکه (کویت، 174) که در بالای تپۀ الظهر ساخته شده، انتقال می‌یابد، و از آنجا با لوله‌های کوچک و بزرگ (از 22 تا 40 اینچی) به بندر احمدی منتقل می‌شود تا در آنجا تصفیه، یا از آنجا به خارج حمل شود. بندر احمدی دارای 2 سکوی بزرگ در شمال و جنوب است که نفت‌کشهای غول‌پیکر قادرند در آنجا پهلو گرفته، به‌طور متوسط در هر ساعت 10 هزار تن نفت از ان خارج کنند (بستانی، همانجا).
در 1986م خطوط لوله‌ای که نفت خام را از مناطق نفتی کویت به شهر و بندر احمدی می‌رسانده، به این شرح بوده است: از منطقۀ روضتین تا احمدی 59 میل (95 کم‍‌)؛ از منطقۀ میناقیش تا احمدی 30 میل (48 کم‍‌)؛ از منطقۀ برقان تا احمدی 7/ 4 میل (8 کم‍‌)؛ از مَقوَع تا احمدی 7/ 9 میل (15 کم‍‌) ( اوپک...، 68, 69).

مآخذ

بستانی؛ خزعل، حسین، تاریخ الکویت السیاسی، بیروت، 1962م؛ کشفی، منصور، سیر تحول صنعت نفت در ایران و خاورمیانه، تهران، 1360ش؛ نیز: 

Britannica; EI2; S; Kuwait Today a Welfare State, Nairobi, Quality Publications Ltd; El Mallakh, Ragaei, Economic Development and Regional Cooperation, Kuwait, Chicago, 1968, OPEC Annual Statistical Bulletin, Vienna, 1986; WNGD.
محمدحسن گنجی