امیر مجلس
مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی
سه شنبه 20 خرداد 1399
https://cgie.org.ir/fa/article/225773/امیر-مجلس
جمعه 28 اردیبهشت 1403
چاپ شده
10
اَمیرِ مَجْلِس، عنوانِ منصبی در دستگاه سلجوقیان آسیای صغیر و سپس سلاطین مملوك مصر. «امیر» به معنای فرمانده سپاه است؛ چه، امیر مجلس در واقع بر هزار سرباز فرماندهی داشت و بدینسبب، او را از «امرای هزاره» میشمردند (قلقشندی، 4/ 19؛ ابندواداری، 9/ 309، 358؛ برای تفصیل، نک : ه د، استادالدار). اولین اشاره به «امیر مجلس» در منابع، ظاهراً به عصر سلاجقۀ آسیای صغیر باز میگردد (عینی، 1/ 387؛ «دائرةالمعارف ... »، II/ 141-142). وظیفۀ رسمی امیر مجلس در دوران ممالیك مصر، نخست نظارت بر تشریفات مجلس سلطان بوده است (ابن تغری بردی، 7/ 183؛ حطیط، 222). این وظیفه سپس در دوران سلطنت ملك ظاهر بیبرس (حك 658-676 ق/ 1260-1277 م) تغییر یافت و امیر مجلس از آن پس سرپرستی و نظارت بر بعضی از امور مربوط به خدمات عمومی را نیز در دست گرفت (ابن تغری بردی، 7/ 185). امیر مجلس در میان دیگر امیران هزاره، مقام سوم و چهارم داشته (قلقشندی، 4/ 18؛ ایالُن، 68، 59)، و گاهی مقدم بر امیر سلاح (ه م) بوده است (همو، 69). گاه نیز امیر مجلس به عنوان شخص مورد اعتماد سلطان به مأموریتهای مهم سیاسی فرستاده میشد (ابن دواداری، 8/ 377). امیر مجلس همانند دیگر امیران هزاره در دربار سلطان دفتر و محل كار خاص داشت كه «بیت» خوانده میشد.
ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة، قاهره، 1357 ق/ 1938 م؛ ابن دواداری، ابوبكر، كنزالدرر، ج 8، به كوشش اولریش هارمان، قاهره، 1391 ق/ 1971 م، ج 9، به كوشش هانس روبرت رومر، قاهره، 1379 ق/ 1960 م؛ حطیط، احمد، حاشیه بر تاریخ الملك الظاهر ابن شداد، ویسبادن، 1403ق/ 1983م؛ عینی، محمود، عقدالجمان فی تاریخ اهل الزمان، به كوشش محمد محمد امین، قاهره، 1407- 1408 ق/ 1987-1988 م؛ قلقشندی، احمد، صبح الاعشى، قاهره، 1383 ق/ 1963 م؛ نیز:
Ayalon, D., «Studies on the Structure of the Mamluk Army-III», Bulletin of the School of Oriental and African Studies, London, 1965, vol. XVI; Türkiye diyanet vakfı İslâm ansiklopedisi, Istanbul, 1995. منوچهر پزشك
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید