امیدیه

اُمیدیّه، بخش و شهری واقع در شهرستان بندر ماهشهر استان خوزستان. 

بخش امیدیه

این بخش یكی از 4 بخش شهرستان بندر ماهشهر است كه به طور تقریبی در جنوب استان خوزستان قرار گرفته، و دارای فاصلۀ كمی تا خلیج فارس است. بخش امیدیه دارای شكلی ناموزون است، به گونه‌ای كه از سوی شمال به داخل شهرستان رامهرمز فرو رفته است، از سوی جنوب به بخش هندیجان، از خاور به شهرستان بهبهان و از باختر به بخش مركزی ماهشهر متصل است. این بخش دارای دو دهستان به نامهای آسیاب و چاه سالم است و مجموعاً 51 آبادی را در خود جای داده است ( آمارنامه ... ، نقشه، نیز 28- 29؛ نقشۀ راهها ... ). 
امیدیه از لحاظ زمین‌شناسی بر سازند آغاجاری قرار گرفته است. لیتولوژی این سازند شامل ماسه سنگهای آهك‌دار قهوه‌ای خاكستری، رگه‌های گچ، مارنهای قرمز و سیلتستون است (درویش‌زاده، 659). در نزدیكی مركز بخش، معدن سنگ ساختمانی وجود دارد ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها، 30). آب و هوای این ناحیه گرم و خشك است (همانجا)، به‌گونه‌ای كه میزان بارندگی در 1374 ش، در ایستگاه سینوپتیك امیدیه، 6/ 49 میلی‌متر بوده است. همچنین حداكثر و حداقل دما در آن سال به ترتیب °50 و °1 سانتی‌گراد محاسبه شده است ( آمار نامه، 25). براساس آمار 1370ش جمعیت بخش امیدیه بدون احتساب جمعیت شهر امیدیه، 904‘15 نفر(264‘2 خانوار) بوده كه 048‘2 نفر (004‘1 خانوار) آن در دهستان آسیاب، و 856‘8 نفر (260‘1 خانوار) آن در دهستان چاه سالم ساكن بوده‌اند (همان، 42). ساكنان روستاهای امیدیه اغلب به زراعت، پرورش دام، كارگری و پیشه‌وری اشتغال دارند. گندم، جو و تره‌بار محصولات كشاورزی روستاهای این نواحی است ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها، همانجا). 
امیدیه كه در میدان نفتی آغاجاری قرار گرفته است، از مناطق صنعتی خوزستان به شمار می‌آید و دارای برخی تأسیسات نفتی است (همان، 15، 16، 30). ساكنان امیدیه شیعه‌اند و به زبانهای فارسی و عربی سخن می‌گویند (همانجا). 

شهر امیدیه

این شهر مركز بخش امیدیه است و در °49 و ´42 طول جغرافیایی و °30 و ´45 عرض جغرافیایی و ارتفاع 21 متری از سطح دریا واقع شده است (همانجا). امیدیه با شهر اهواز (مركز استان) 127 كم فاصله دارد ( آمارنامه، 33) و از طریق جاده‌هایی كه به بندر امام خمینی منتهی می‌شود، با خلیج فارس مرتبط است (نک‍ : نقشۀ راهها). شهر امیدیه كه در آغاز سدۀ حاضر از روستاهای تابعۀ بخش هندیجان شهرستان خرمشهر به شمار می‌رفت، در نتیجۀ اكتشاف و گسترش تأسیسات شركت نفت، توسعه یافت و اكنون از مراكز صنعتی شهرستان ماهشهر به شمار می‌آید و دارای فرودگاهی است كه رفت و آمد كاركنان و خدمات‌رسانی به تأسیسات نفتی را برعهده دارد ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها، 16). راه آهن شركت نفت از بندر ماهشهر به امیدیه منتهی می‌شود ( فرهنگ جغرافیایی ایران، 6/ 26). 
ساكنان محلی شهر امیدیه سابقاً از طایفۀ شریفات بوده‌اند ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها، همانجا). در آمارگیری 1370 ش، جمعیت شهر امیدیه و میانک‍وه (در نزدیكی آن) با هم محاسبه شده است. بر این اساس، جمعیت این دو شهر روی هم، 791‘55 نفر (628‘9 خانوار) بوده كه در 1373 ش به 861‘7 خانوار كاهش یافته است ( آمارنامه، 39). ساكنان كنونی شهر امیدیه اغلب مهاجرانی هستند كه در شركت ملی نفت ایران اشتغال یافته، و به تدریج در این ناحیه سكنی گزیده‌اند. شماری نیز در بخش دولتی و خدمات كار می‌كنند (نک‍ : فرهنگ جغرافیایی آبادیها، 15، 16). 

مآخذ

آمارنامۀ استان خوزستان (1374 ش)، سازمان برنامه و بودجۀ استان خوزستان، تهران، 1375ش؛ درویش‌زاده، علی، زمین‌شناسی ایران، تهران، 1370ش؛ فرهنگ جغرافیایی آبادیهای كشور (بهبهان)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، 1370 ش، ج 91؛ فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استان ششم، دایرۀ جغرافیایی ستاد ارتش، تهران، 1330 ش؛ نقشۀ راههای كشور جمهوری اسلامی ایران، سحاب، تهران، شم‍ 506.

مژگان نظامی