تفلیسی

تِفْلیسی، عیسى رَقّی (منسوب به رقّه)، مشهور به تفلیسی (د پس از 381ق/ 991م)، پزشک و مترجم دربار حمدانیان حلب. آگاهی ما دربارۀ احوال و آثار او بسیار اندک است. ابن ندیم در میان مترجمان «از زبانهای دیگر به عربی» از فردی به نام تفلیسی یاد کرده (ص 244)، اما چیز دیگری دربارۀ وی نیاورده است.
ابن ابی اصیبعه به نقل از عبیدالله بن جبرئیل (د پس از 450ق) آورده است که تفلیسی در روزگار خود نامدار، در پزشکی زبردست و نیز یکی از 24 پزشکی بود که بر خورد و خوراک سیف‌الدولۀ حمدانی (333-356ق/ 945-967م) نظارت می‌کرد. عیسى 4 مقرری جداگانه داشت، یکی برای پزشکی، دیگری برای ترجمه از سریانی به عربی، و دو مقرری برای خدمات دیگر (2/ 140). تفلیسی در روزگار سعد‌الدوله، پسر سیف‌الدوله نیز از نزدیکان حمدانیان حلب به شمار می‌آمد و به هنگام مرگ این فرمانروا در 381ق بر بالین وی حاضر بود (ابن قلانسی، 65-66). 
به ‌گزارش ابن ابی اصیبعه (همانجا)، تفلیسی آثاری دربارۀ‌ «مذهب» و جز آن نگاشت؛ اما امروزه از آنها نشانی در دست نیست.

مآخذ

ابن ابی اصیبعه، احمد، عیون الانباء، به کوشش آوگوست مولر، قاهره، 1299ق؛ ابن‌قلانسی، حمزه، تاریخ دمشق، به‌کوشش سهیل زکار، دمشق، 1403ق/ 1983م؛ ابن ندیم، الفهرست، به کوشش فلوگل، لایپزیگ، 1871-1872م. 

محمد حسین احمدی