ابن کیال

اِبْنِ كَيّال، بركات بن احمد بن محمد ذهبی دمشقی صالحی ملقب به زين‌الدين (863- 929ق / 1459-1523م)، واعظ، محدث و فقيه شافعی. وی در آغاز تاجر بود و چون ديون فراوان پيدا كرد، تجارت را رها ساخت و ملازم شيخ برهان‌الدين تاجی شد و صحيح بخاری را نزد او خواند. سپس به گفتن حديث در جامع اموی پرداخت. بعد از مرگ برهان‌الدين تاجی رياست شافعيان دمشق به او رسيد. پس از اين زندگی او بجز ملازمت جامع اموی و وعظ در مسجد اقصاب و جامع جوزه و خطابت در صابونيه چيزی نمی‌دانيم (غزی، 1 / 165). تنها اثر چاپی او الكواكب النيّرات فی معرفة من اختلط من الرواة و الثقات در علم حديث است كه با تحقيق كمال يوسف الحوت در 1987م در بيروت به چاپ رسيده است. وی نام نويسنده را ابوالبركات محمد بن احمد آورده است. از آثار خطی او الانجم الزواهر فی تحريم القراءة بلحون اهل الفسق و الكبائر ( آربری، شم‍ 3419(2))، الجواهر الزواهی فی ذم الملاعب و الملاهی (همان، شم‍ 3419(1)) وتعليقات او بر الاكتفاء كلاعی (ظاهريه، 1 / 45) را می‌توان ذكر كرد. همچنين اجازه‌ای از او خطاب به زين‌الدين عبدالرحمن بن يوسف بن عربی شافعی در برلين موجود است كه تاريخ 926ق را دارد ( آلوارت، شم‍ 169). غزی (همانجا) از دو اثر ديگر با عناوين اسنی المقاصد فی معرفة حقوق الولد علی الوالد و حياة القلوب و نيل المطلوب ياد كرد است. 

مآخذ

 غزی، نجم‌الدين، الكواكب السائرة، به كوشش جبرائيل سليمان جبور، بيروت، 1945م؛ ظاهريه، خطی (تاريخ)، عش؛ نيز:

Ahlwardt; Arberry.

محمدهادی مؤذن جامی