آمدی، رجب

آمِدی، رجب بن احمد قیصری رومی حنفی (د پس از 1078 ق / 1667 م)، دانشمند مشهور اهل سنّت. در آمِد (دیار بکر) دیده به جهان گشود. برخی او را بررسی، منسوب به بروسه یا بورسه (شهری در ترکیۀ کنونی) می‌دانند. در قیصریه (قیساریه) دانش آموخت و سپس به شهری از توابع ازمیر رفت و بنابر آنچه در پایان کتاب جامعُ الازهار آورده، در جامع عتیق آن شهر به وعظ پرداخت و در همین زمان به تألیف کتاب همت گماشت و سرانجام در همان‌جا درگذشت و در دارالحدیث به خاک سپرده شد.

آثـار

از آمدی دو کتاب در دست است: 1. جامع ‌الازهار و لطائف ‌الاخبار، مشتمل بر مواعظ و اخلاق به زبان عربی در 97 یا 99 باب که در 1060 ق / 1650 م از تألیف آن فراغت یافته است. نسخه‌های خطی متعددی از این کتاب موجود است: کتابخانۀ دانشگاه لوس آنجلس، کتابت در تاریخ 8 محرم 1181 ق؛ کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی (قم)، کتابت در سدۀ 11 ق؛ کتابخانۀ دانشگاه الازهر (قاهره)، کتابت در 1165 ق؛ کتابخانۀ اوقاف (بغداد)؛ 2. الوسیلةُ ‌الاحمدّیة و الذّریعة ‌السّرمدیّه که شرحی است بر کتاب الطّریقة ‌المحمّدیّة، نوشتۀ محمد بن پیر علی بِرْکِلی یا برکوی (929-981 ق / 1523-1573 م). آمدی در 1078 ق / 1667 م از تألیف این کتاب فراغت یافته است. این کتاب در 1318 ق / 1900 م در استانبول، در حاشیۀ البریقة ‌المحمودیة چاپ شده است.

مآخذ

آستان قدس، فهرست، 6 / 507، 582؛ ازهریه، فهرست، 3 / 555-556؛ 650، بروسه لی، محمدطاهر، عثمانلی مؤلفلری، 1 / 314-315؛ بغدادی، اسماعیل پاشا، هدیة ‌العارفین، استانبول، 1951 م، 1 / 365-366؛ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، 1984 م، 3 / 18؛ سرکیس، معجم‌المطبوعات، 2 / 1806-1807؛ طلس، محمد اسعد، الکشاف عن المخطوطات، بغداد، 1372 ق / 1953 م، ص136؛ کحاله، عمر رضا، معجم ‌المؤلفین، بیروت، 4 / 152؛ مرعشی، خطی، 7 / 170؛ مرکزی و مرکز اسناد، خطی، 11 / 182-183.

جعفر شعار