اخبار

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: به دنبال ثبت جهانی کتاب «مثنوی» مولانا هستیم تا این اثر ارزشمند در سطح دنیا به عنوان یک منبع در حافظه مردم جهان ثبت شود.

هشتمین نشست «مهر مولانا» با عنوان «صلح از نظرگاه مولانا» در تالار قلم سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران آغاز به‌کار کرد و صاحبنظران، مثنوی مولوی را بیانیه صلح و مولانا را منادی صلح و دوستی دانستند. در آغاز این برنامه، مدیرکل حوزه ریاست، روابط‌عمومی و امور بین‎الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نکاتی را با حاضران مطرح کرد.

استاد موحد به دنبال مطالب پیش می‌نویسند: «عبدالباقی می‌نویسد: این نسخه به تملک صاحب‌عطا درآمد و بعد از آن به دست کسی به نام جمال‌الدین مبارک رسید که گویا از جان و دل شیفتة مولانا و سلطان‌ولد بود و از جانب او به خانقاه وقف گردید.» (ص۵۹)

مثنوی به دلیل سکوت مولانا دربارۀ قصۀ پسر سوم ناقص نمانده است. مولانا در بیت پنجم و بعد از آن در تکمله‌ای که سلطان ولد سروده است، پاسخ پسر خود را داده است. پاسخ این پرسش غیرمستقیم در مقالات شمس است. این قضیه دو بار در مقالات آمده است. شمس خود بار دوم که خلاصه‌ترِ ماجرا را نقل می‌کند، می‌گوید: «حکایت معروف است.»

برآنم آن مضمونی که سعدی به سادگی‌درگلستان آورده، مولانا در بیت مورد نظر همان مفهوم را به صورتی دیگر بیان کرده است: شمشیر نیک از آهن بد چون کند کسی؟ر ناکـس به تربیت نشود ای حکیم کس…

استاد موحد می‌نویسند: «ما یکسره از متن «الف» تبعیّت می‌کردیم، یعنی آن را عیناً طابق‌النّعل بالنّعل می‌آوردیم و همة دگرسانی‌ها را در پای صفحه قید می‌کردیم…» (مقدّمه، ص۱۶۰) «… ما این نُه نسخه را با دقّت تمام بیت به بیت و حرف به حرف مکرّر خوانده، موارد اختلاف آنها را یادداشت کردیم…»(همان، ص۶۹)

بهار ۹۷ علاقه‌مندان به مولانا جلال‌الدین بلخی را ارمغان‌های گرانقدر به همراه آورد: مثنوی با تصحیح استاد گرامی جناب دکتر محمدعلی موحّد؛ ترجمۀ منظوم مثنوی بر وزن هجائی از دکتر حجابی قیرلانغیچ از ترکیه؛ و تجدید چاپ نثر و شرح مثنوی از مرحوم موسی نثری.

محمدرضا راشدمحصل از ویژگی‌های داستان‌های مولانا در «مثنوی» گفت. این استاد زبان و ادبیات فارسی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره شیوه داستان‌سرایی مولانا در «مثنوی» با بیان این نکته اظهار کرد: پیش از مولانا، استفاده از تمثیل‌ها در آثار سنایی و سپس در عطار زیاد است و پس از این دو در مولانا شاهد استفاده از تمثیل‌ها هستیم. ضمن این‌که بسیاری از تمثیل‌هایی که مولانا به‌کار برده، پیش‌تر در آثار سنایی و یا عطار آمده است. البته ممکن است در برخی از این تمثیل‌ها تغییراتی از طرف مولوی صورت گرفته باشد، متناسب با نتایجی که او می‌گیرد.

در این مقاله ضمن در نظر داشتن سبک قصه پردازی مولانا نخست ویژگیهای آن کلی همراه با برخی نظریات مثنوی شناسان و بعضی عناوین اطلاق شده بر آن به اختصار بررسی شده است. نظریات و عناوین مطرح شده غالبا به پیچیدگی و بعضا به بی نظمی مطالب مثنوی اشاره می کند در حالی که تامل در روابط ابیات نشان می دهد پیوند بیتها، تمثیلها و قصه ها از آنچه گفته اند، بیشتر است.

جاوید صباغیان می‌گوید: راز بزرگ ماندگاری «مثنوی» بهره‌مندی از مفاهیم کهنگی‌ناپذیر قرآن و مفاهیم ماندگار الهی و احادیث قرآنی است. این استاد زبان و ادبیات فارسی درباره شعرهای مولانا گفت: در وادی این اشعار با دو اقیانوس مثنوی و کلیات شمس روبه‌رو هستیم؛ اما مثنوی بیشتر تبلور اندیشه‌ها و غزلیات شمس تبلور احساسات عاشقانه، عارفانه مولانا است.