اخبار

این پژوهش، کوششی برای بررسی روشن تر روایتهای مربوط به اسطوره آرش و تعمقی در پیدایش و فلسفه جشن تیرگان و مطالعه حضور این دو در ادب فارسی و جلب توجه ادیبان ایرانی به این میراث‌های باستانی است.

حماسه ملی ایران آمیزه ای است از اسطوره و تاریخ. انبوهی از داستان های پهلوانی ایران باستان که بیشترشان سرشت و پیشینۀ اساطیری دارند و گونه های جدید و نو پرداختۀ افسانه های کهن اند و مبالغی اخبار پراکندۀ تاریخی که آنها نیز اغلب با افسانه آمیخته و به شیوۀ حماسی بازگو شده اند.

اسطوره و کهن الگوها بیانگر آمال و اندیشه های جهان شمول انسانی اند. از سویی اسطوره نشانگر تأمل، تجربه دینی و رویارویی آدمی با امر قدسی اند. اگرچه اندیشه و زیست انسان دچار تغییرات و دگرگونی های گونا گون است؛ اما از نفوذ اسطوره و کهن الگوها رهایی ندارد.

ایزدبانوان در زمره ایزدان تأثیرگذار و معنابخش در زندگی مردم روزگار باستان بوده اند. آن ها نه تنها در بیشتر تمدن های باستانی همچون یونان، بین النهرین و... مورد توجه بوده اند، بلکه به طور خاص، با اندیشه ایرانیان باستان ارتباط داشته اند؛ از این رو، درک جهان معنوی باستان بدون توجه به زنانگیِ آشکار این الهگان نارسا و ناقص خواهد بود.

نام پوشی یا افشای نام یکی از بن مایه های برجسته در ادبیات حماسی است. هدف ما در این جستار بررسی نام از این منظر در شاهنامه فردوسی، منظومه های پهلوانی، و طومارهای نقالی است. بدین منظور این آثار با روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا واکاوی شده اند.

هرمس که در متون دینی به اخنوخ و ادریس و در اسطوره به تات و هوشنگ شهرت دارد، از اولین انبیا و نزد برخی، مؤسس بسیاری از علوم و حکمت نیز میباشد. شخصیت، آثار و تفکر هرمسی نه تنها در متون دینی، بلکه در متون تاریخی، اسطوره و فلسفی نیز مطرح و بر بسیاری از ملل و افراد و افکار تأثیر گذار بوده است.

اگر در گذشته «اسطوره» بیشتر سینه به سینه منتقل می‏ شد و «حامل ‏آرزوها و آرمان‏ های انسان‏ های اولیه و تلاشی برای فهم هستی یا بازیابی هویت ملی» بود، امروزه بیشتر ظرف و مظروف وضعیت تراژیک انسان مدرن است. «اسطوره ‏ای» که هم در وضعیت زوال قرار گرفته و هم می ‏خواهد وضعیت خودِ گرفتار در زوال را روایت کند.

از اسطوره می توان به حقیقت رسید چهره ماندگار فلسفه در برنامه معرفت گفت: از اسطوره می توان به حقیقت رسید. هر اسطوره یک حقیقت در درون دارد و هر حقیقتی را می توان به زبان اسطوره بیان کرد.

علم‌باوری در دنیای مدرن، بسیاری را متقاعد كرده است كه دیگر اسطوره در زندگی بشر جایگاهی ندارد چراكه اسطوره پاسخی است وهمی به پرسش‌های بی‌شمار انسان‌های نخستین درباره جهان و با پیشرفت دانش، دیگر نیازی به چنین توجیهات غیرعلمی درباره پدیده‌های هستی وجود ندارد. اما در یك قرن اخیر اندیشمندانی این تصور را به چالش كشیده‌اند و از اهمیت اسطوره در زندگی امروز و اسطوره‌های دنیای مدرن سخن گفته‌اند.

مقوله اساطیر یکی از کلیدی ترین موضوعات فرهنگی است که در جامعه امروز ایران،‌ در میانه نیروهای فرهنگی متعارض، به چالش کشیده شده است. در جامعه امروز ایران انواع درکی که از اسطوره وجود دارد،‌از یک باور خرافی تا منشا هویت ملی و در نهایت یک امر فولکلوریک متغیر است. هرکدام از این دیدگاه ها،‌ بیش از آنکه مجادله ای مبتنی بر مبانی علمی باشند