اخبار

آنری ژان مارتن۱۷ می‌نویسد: «هر جداسازیی وقایع‌نگاری را چلاق می‌کند»؛ بنا بر این خواه پایان عصر طلایی و باستانی را سال ۴۷۶م و معلول عزل رومولوس آگوستولوس۱۸ آخرین امپراتور روم قرار دهیم، و خواه پایان این دوره را تابستان ۴۱۰م که آلاریک اول (یکی از گوتهای غربی) روم را غارت کرد بدانیم

یکی از پرسش های عموم خوانندگان و علاقه مندان شاهنامه این است که فردوسی در نظم حماسهٔ ملی ایران از لغات و ترکیبات عربی نیز استفاده کرده است؟ این موضوع / سوال از گذشته مورد توجه برخی از محققان خارجی و ایرانی بوده و رساله ها و مقالاتی نیز در این باره نوشته شده ولی به دلیل استناد آنها برچاپ های غیرمعتبر یا نیمه نسبتاًمعتبر شاهنامه، آمارها و نتایجشان چندان دقیق نیست.

از بخت بلند هم‌نسلان ماست که کتابهای مهمی چون شاهنامه، دیوان حافظ، آثار عطار و بسیاری دیگر از سازندگان بنیان فرهنگی ایران، در این دوره مورد ارزیابی دقیق و تحقیقات و تصحیحات عالمانه قرار گرفته است.

بشر، از دیرباز در جست و جوی سرچشمه حیات خویش و مبدا آفرینش جهان بوده و با تعمق در عالم هستی، سعیدر گشودن راز دهر داشته است. پس از ظهور زرتشت در ایران و پیدایش آیین مزدایی، هم واره «اهورامزدا» و «اهریمن» به عنوان دو مبدا برای کاینات و آفریننده خیر و شر تلقی می شدند

دگردیسی از مهم ترین عناصر ادبیات، به ویژه ادبیات حماسی و اسطوره ای، به شمار می رود. یکی از انواع آن، «دگردیسی تشرّفی» است که در شاهنامه جلوه های مختلفی دارد. داستان «اندر آزمون کردن شاه آفریدون پسران را به ناشناس» جلوۀ بارزی از این نوع دگردیسی است که در آن، فریدون به هیئت «اژدها» درمی آید.

خاقانی از نظر پشتوانه‌های فرهنگی از برجستگان تاریخ شعر پارسی است، براین اساس و به سبب اهمیت شاهنامه فردوسی در غنای فرهنگی ـ ادبی متون پس از خود و نیز چند دلیل و انگیزه دیگر، آثار خاقانی از تلمیحات متنوع شاهنامه‌ای آکنده است.

در شاهنامه داستان هایی بیشمار می توان یافت که از بن مایه های ژرف اساطیری برخوردار است. داستان ضحاک از جمله این داستان هاست. ضحاک با درونی بسیار تاریک و روانی آشفته، موجودی هراس انگیز در میان اسطوره های ایرانی است. داستان ضحاک به دلیل برخوردار بودن از بن مایه های اساطیری در اوستا، بارها مورد نقد و بررسی واقع شده است.

این مقاله به شناسایی بنیادهای اساطیری و حماسی داستان دیوان مازندران در شاهنامه با توجه به پیشینۀ آنها در متون اوستایی، پهلوی، سغدی و ... می پردازد. نخستین سرچشمه های اساطیری و حماسی دیوان مازندران در متون اوستایی و پهلوی است.

شاهنامه فردوسی به عنوان مدرکی مستند، دال بر وطن دوستی و عظمت و قدمت تاریخی ایرانیان، هنوز هم نه تنها برای ما ایرانیان، که برای همه جهانیان که در عرصه ادبیات جهان، نکته هایی نغز و رازها و رمزهایی هیجان انگیز دارد که از رهگذر تحلیل های بایسته، شایسته است گشوده آید.

پنجمین کتاب پژوهشگاه فرهنگ فارسی ـ تاجیکی از مجموعه شرح آثار ادبی با عنوان «شرح دیباچه شاهنامه و داستان رستم و سهراب» در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، منتشر شد.