گفتگو

تاریخدان مشهور و استاد برجسته مطالعات هخامنشی در جهان معتقد است: آزادی مذهب، زبان و اندیشه زیر یک پرچم واحد، از هوشیاری سیاسی هخامنشیان حکایت داشت. جدی، دقیق و کاریزماتیک است؛ جذابیت زیادی دارد روبروی کسی بنشینی که بی شک بخش زیادی از آنچه ایرانیان تحت عنوان تاریخ تمدن ایران در دوره هخامنشیان می‌شناسند و آن را مایه غرور خود می‌دانند توسط او که بنام‌ترین هخامنشی‌شناس کنونی دنیاست پژوهش و به چهارگوشه جهان گسترانیده شده است.

ارتباط میان فلسفه و علوم دقیقه، لزوم توجه به علوم انسانی در دانشگاه‌های صنعتی و مهندسی، توجه به خودباوری و رهایی از خودباختگی علمی‌ـ فرهنگی، روند نزولی دانشگاه‌ها در توجه به ارزش‌های علمی و پایین آمدن کیفیت مدیریت علمی نسبت به گذشته و لزوم توجه به هویت ملی و میراث فرهنگی، مباحثی هستند که در سالهای اخیر بارها استاد گلشنی تذکر داده است.

یک ایران شناس فرانسوی معتقد است شاید در سال های گذشته برخی مردم مغرب زمین تحت تاثیر تبلیغات برخی رسانه ها، نگاهی منفی به ایران داشتند اما امروز چنین دیدگاهی نسبت به کشوری که مهد تمدن جهان است، از بین رفته و حقایق روشن، از پس پرده سیاه تبلیغات سوء علیه ایران هویدا شده است.

اولین گام جدی دربارۀ تاریخ عثمانی در ایران در دورۀ ناصرالدین‌شاه و با دستور وی در خصوص ترجمۀ کتاب «تاریخ عثمانی» پورگشتال هامر برداشته شد. امروزه هم اگرچه تلاش‌هایی در این زمینه صورت می‌گیرد، اما بیشتر معطوف به روابط ایران و عثمانی ذیل تاریخ ایران است، آن هم بر اساس منابع موجود در ایران.

تقویم، تاریخ تولد کیهان کلهر را سوم آذر ماه 1342 نشان می‌دهد؛ هنرمند نام آشنای موسیقی ایران که نوای مسحورکننده کمانچه‌اش نه تنها برای ایرانیان بلکه برای بسیاری از علاقه‌مندان موسیقی ملل در آن سوی آب‌ها نیز آشناست. از همین رواست که نام کلهر به ایران خلاصه نمی‌شود و سال‌های بسیار زانو به زانوی بزرگان موسیقی دنیا هنرنمایی و عرض اندام کرده است. نوای ساز او چون تیری رها شده از چلّه کمانش بوده که هماره بر دل‌ها نشسته است.

این روزها حال زبان فارسی چندان خوب نیست، زبان نوشتاری و گفتاری مردم به سمت و سویی رفته که موجب نگرانی کارشناسان فرهنگی شده و اغلب آنان از ضرورت برنامه‌ریزی برای حفظ این بخش مهم از فرهنگ و هویتمان خبر می‌دهند. محمدجعفر یاحقی هم یکی از همین افراد است، این پژوهشگر و استاد دانشگاه فردوسی مشهد که سال هاست به‌عنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم فعالیت دارد بخشی از این آسیب‌ها را ناشی از تغییرات سبک و سیاق زندگی امروز و شتابزده شدن آن می‌داند. با این حال او معتقد است حتی در این شرایط هم نباید دست روی دست گذاشت و مسئولان آموزشی- فرهنگی باید حداکثر تلاش خود را برای بهبود وضعیت فعلی به کار ببرند.

گام نخست همیشه مهم‌ترین حرکت برای اجرای هر ایده است و اگر با خلاقیت و پشتکار همراه باشد، بی‌تردید به نتیجه خواهد رسید. ایده هفته کتاب که سال 1372 با هدف تاکید بر اهمیت کتاب و کتابخوانی و به‌عنوان دومین رویداد مهم‌ کتابی سال‌ بعد از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران طرح شد، از‌جمله ایده‌های خلاقانه احمد ‌مسجد‌جامعی؛ معاون امورفرهنگی وقت وزارت فرهگ و ارشاد اسلامی است.

هسته اولیه دفتر نشر فرهنگ اسلامی در سال 1353 به همت بزرگانی همچون شهید بهشتی، شهید باهنر، علی گلزاده غفوری و سیدرضا برقعی شکل گرفت و در مدت 44 سال فعالیت خود علاوه بر چاپ و انتشار هزاران عنوان کتاب در موضوعات مختلف فرهنگ دینی و اسلامی، پژوهش‌ها و برنامه‌های اساسی دیگری را نیز پایه‌گذاری و اجرا کرده که راه‌اندازی جشنواره ادبی «خاتم» از آن‌جمله است.

با توجه به اینکه موج عقلانیت جدید و جهان تکنولوژیک، همه جوامع از جمله جامعه ما را نیز به لحاظ حیات دینی و معنوی دستخوش تغییراتی بنیادین کرده است معنا و مفهوم «امر دینی» و جایگاه و موقعیت آن در جوامع امروزین نیاز به روشنگری بیشتری دارد. به این اعتبار، بر آن شدیم تا با بیژن عبدالکریمی به گفت‌وگو بنشینیم که به تازگی کتابی با عنوان «پرسش از امکان امر دینی در جهان معاصر» از انتشارات نقد فرهنگ منتشر کرده است.

فلسفه در بنیاد خود گفت‌وگوی راست و درست، صریح و بی‌پروا، بدون تعارف و مجامله و در عین حال منطقی و رودارانه بین اندیشمندان و در واقع میان اندیشه‌هاست، درباب وجود یا هستی، حقیقتی كه فراچنگ نمی‌آید، بر موجودات محیط است و انسان پرسشگر در مواجهه با آن دچار حیرت می‌شود و این سرآغاز فلسفه است.