گفتگو

دکتر حامد فولادوند دوران تحصیل خود را در فرانسه سپری کرده و با مورخانی همچون فرنان برودل، پیر ویلار، دنیس ریچه و زنده‌یاد علی مظاهری همکاری داشته است. او در سه دهه اخیر بیشتر بر نیچه‌شناسی، ایران‌شناسی و گفت‌وگوی فرهنگ‌ها متمرکز بوده است. جدیدترین اثرش «نیچه، عرفان و جهان ایرانی» نام دارد که به همت انتشارات بهجت روانه بازار شد.

ابوالفضل خطیبی شاهنامه‌پژوه و محقق حوزه ادبیات در گفت‌گویی مفصل با ایبنا، از روزگار پیشین و وضعیت تحقیق و پژوهش در حوزه ادبیات فارسی گفت و با مقایسه زمان حاضر به شرح فرازونشیب‌های این حوزه پرداخت. به گزارش باشگاه شاهنامه پژوهان در ادامه سلسله گفت‌وگوها با چهره‌های ماندگار حوزه ادبیات و اندیشه کشورمان، این بار در خبرگزاری کتاب ایران میزبان ابوالفضل خطیبی، نویسنده، شاهنامه‌پژوه، پژوهشگر زبان و ادب فارسی، عضو هیات علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مشاور گروه فرهنگ‌نویسی بودیم. در ادامه گفت‌وگو با این شاهنامه‌پژوه خواهید خواند .

علی بلوکباشی به‌عنوان محقق مطالعات فرهنگی ایران، عشق و علاقه سرشاری به تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین دارد. همین عشق و علاقه موجب تألیف آثاری چند در حوزه فرهنگ مردم ایران از سوی این استاد پیشکسوت انسان‌شناس شده است. از جمله این آثار کتاب «شب یلدا» از مجموعه کتاب‌های «از ایران چه می‌دانم؟» است. کتابی که از معدود منابع کامل و جامع درباره جشن کهن یلدا به‌‌شمار می‌رود. به مناسبت طولانی‌ترین شب سال به سراغ این پژوهشگر رفتیم و از او درباره رمز و راز مانایی یلدا علی‌رغم ثبت و ضبط نوشتاری آن جویا شدیم.

متن زیر مصاحبه مفصل با سیاوش جمادی است که به دلیل حجم بسیار زیاد آن بخش اندکی از آن در نشریه فرهنگ امروز منتشر شده است. سیاوش جمادی در این مصاحبه مفصل از فلسفه سخن گفت و از تاریخ. از ایران سخن گفت و از جهان. از سنت سخن گفت و از مدرنیته.

شاید در نگاه اول، جشن‌ها و مراسم‌ سنتی ما به نظر ساده بیایند اما هر کدام دریچه‌ای هستند به دنیایی از نشانه‌ها و معانی که جهان بینی ما را و هویت ما را به‌عنوان انسان ایرانی ساخته‌اند. شب یلدا، با قصه‌ها و متل‌هایش، با شعرها و آوازها و کرسی گرم و انار و آجیل و هندوانه، مصداق بارز یک جشن واقعی با یک دلیل والا و مهم است: پاسداشت نور و روشنایی.

قرار است دفتر کار وزیر ارتباطات به عمارت "کلاه فرنگی بی سیم" منتقل شود. «محترم‌خانم» آرزو دارد یک‌بار دیگر عمارت «کلاه‌فرنگی بی‌سیم» را ببیند. همان بنایی که روزگاری در زمان جنگ جهانی دوم خبر اشغال ایران از سوی متفقین از آن مخابره شد و امروز که روزگاری دیگر است، قرار است دفتر کار وزیر ارتباطات باشد. همان عمارتِ سقف‌گنبدی با دیوارهای آجری و پنجره‌های چوبی که ۸۰‌سال پیش، صبح به صبح، محترم‌خانم با همبازی‌های دیگرش از پشت پنجره تماشایش می‌کرد.

«تهران یک کلانشهر نابرابر است» شما به‌عنوان یک شهروند که ممکن است ساکن هر نقطه‌ای از این شهر باشید تا چه اندازه با این عنوان موافقید؟ برخی از این نابرابری ها، فاصله اقتصادی شمال و جنوب شهرها را تصور می‌کنند، فاصله بین توزیع ثروت و امکانات رفاهی در خانه‌های اعیان نشین شمال شهرها! اما واقعیت این است که مفهوم نابرابری بیش از آنکه صاحبان سرمایه‌های خصوصی را هدف قرار دهد، به مسئولان شهری اشاره دارد که با توزیع امکانات و خدمات عمومی در شهر، بر این فاصله کاذب، اضافه کرده‌اند.

چیزی نمانده «اسیرخدا»روی زمین شود؛ حدیثی که بارها ذکرش کرده، آنچنان که در زادروز نود سالگی‌اش گفت: «وقتی سن آدمی به ۷۰ برسد، زان پس، تنها کارهای خوبش را به حساب می‌آورند و از خطا‌هایش درمی‌گذرند. اگر ۸۰ ساله شد از گناهان پیشین او نیز خواهند گذشت و چون به ۹۰ سالگی رسید، می‌تواند برای دوستان و نزدیکانش نیز شفاعت بطلبد اما کسی که ۱۰۰ساله می‌شود به لقب اسیر خدا روی زمین خوانده خواهد شد!» زاده تبریز است و دلی لبریز از سرِجادوی شمس تبریزی دارد

سردار اسعد بختیاری به عنوان یکی از مهم‌ترین کوشندگان انقلاب مشروطه، تلاش‌ فکری و نظامی بسیاری در راستای بیداری ایرانیان ایفا کرد. او به‌جز مجاهدت نظامی و سیاسی در عرصه فرهنگ نیز چهره مهمی بود و خود چند کتاب را از زبان فرانسه به فارسی ترجمه کرد. کتاب «عشاق پاریس» از جمله ترجمه‌های اوست که نویسنده اصلی آن مشخص نشده است.

الویشس مارتینیچ استاد دانشگاه تگزاس و هابزپژوه برجسته است. از او تابه‌حال آثار متعددی درباب هابز از قبیل «فرهنگ‌نامۀ هابز»، «توماس هابز»، «خدایان دوگانۀ لویاتان: آرای توماس هابز درباب دین و سیاست»، و «هابز: یک زندگی‌نامه» منتشر شده است. کتاب «مثل فیلسوف نوشتن» (آموزش نگارش مقالۀ فلسفی) تنها کتابی است که از او تاکنون به فارسی ترجمه شده است. مارتینیچ در این گفت‌وگو معتقد است اشتراوسی‌ها به تناقضات آشکار بسیار و غریبی در فلسفۀ هابز اشاره می‌کنند و به این نتیجه می‌رسند که هدف وی باید این بوده باشد که خواسته است یک نظریۀ سری دربارۀ دین ارائه دهد. به‌هرحال تفسیر موجه‌تری از تفسیر تناقضات و نگرش‌های غریب آشکار این است که هابز اشتباهات زیادی کرد و نظرات و آرای غریبی هم داشت.