گفتگو

فرهنگ روح غالب است و هرگز ایستا نیست بلکه هم در مراوده با دیگر فرهنگ‌ها هم در بطن خودش کشمکش دارد. ما در نظر و با واژه‌های زبان ناچاریم خطوط فارق فرض کنیم. مگر در بارۀ سقراط نمی‌گویند از میتوس به لوگوس گذار کرد؟ واژۀ میتوس در یونانی همان نقلیات بوده است. سقراط با لوگوس یا خرد و اندیشۀ خودش می‌پرسد و بحث می‌کند.

اراسموس را فرزند یتیم جنبش اصلاح دین می‌نامند. آوازۀ او در اصلاحات مسیحی، قبل از مارتین لوتر در اروپای مسیحی پیچید اما هیچگاه نتوانست به شهرت او برسد. اراسموس هر چند در پروژه اصلاحات کلیسا بر لوتر فضل تقدم داشت اما به هیچ‌وجه بی‌پروایی و جسارت او را نداشت. هرچند این را نمی‌توان به حساب ترس و بزدلی اراسموس نوشت اما می‌تواند نشانه‌ای از نوعی محافظه‌کاری برآمده از تجربه و عقلانیت او باشد.

حیات مرحوم دکتر غلامحسین صدیقی را می‌شود به دو شاخه علمی و سیاسی بخش‌بندی کرد. در این میان بحث درباره حیات علمی ایشان (چنانچه از بنیانگذاران مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران بودند) مجالی جدا می‌طلبد. اما حیات سیاسی صدیقی، فراز و نشیب‌های زیادی داشت. او با اینکه تا پیش از ملی شدن صنعت نفت هیچ سابقه سیاسی نداشت، به کابینه دکتر محمد مصدق وارد شد، در ابتدا سمت وزیر پست و تلگراف را به عهده داشت و بعد در سال 1331 نیابت نخست‌وزیر و وزارت کشور به او محول شد.

دین زرتشت به عنوان یکی از ادیان باستانی و احتمالا یکی از اولین آیین های توحیدی در جهان که همچنان پیروانی در ایران و دیگر نقاط جهان دارد، برای سالها دین رسمی یکی از بزرگترین امپراتوری های جهان باستان - یعنی امپراتوری قدرتمند ایران بوده است. اگرچه این دین در زمان اوج خود در ایران، افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی نفوذ قابل توجهی داشته اما امروزه باقی مانده زرتشتیان عمدتا در ایران، هند و پاکستان پراکنده اند.

سلجوقیان با تاسیس کتابخانه‌ها و مدارس نظامی در گسترش تاریخ و فرهنگ ایران کوشیدند کتاب «فرهنگ و هنر ایران در عصر سلجوقی» تالیف محمد نجاری سهل آبادی از سوی موسسه انتشاراتی خاتم منتشر شده است. این کتاب به تاریخ و میراث فرهنگی این دوره می‌پردازد. دوره سلجوقی یکی از ادوار خلاقه جهان اسلام است. این دوره از نظر پیشرفت‌ها و تحولات وسیع در کل زمینه‌های هنری بسیار چشمگیر بود.

در ابتدا خوب است بدانید که ما تا هفتاد هشتاد سال پیش مفهومی به اسم طنز، با این معنایی که امروز داریم استفاده می‌کنیم، نداشتیم. معنای تحت‌اللفظی طنز مسخره کردن، به سخره گرفتن، کوچک شمردن و برشمردن عیب‌ها و ایرادات افراد است. مثلاً در دیوان حافظ هم هرجا طنز آمده به‌معنی به سخره گرفتن و شوخی کردن است یا استهزا کردن. طنز هیچ‌وقت به این مفهومی که ما امروز به کار می‌بریم نیست.

محمود مهدوی دامغانی، استاد پیشکسوت دانشگاه فردوسی مشهد و مترجمی است که تاکنون 18 هزار صفحه در قالب کتاب از او چاپ و منتشر شده است. ازجمله آثار وی می‌توان به ترجمه دوجلدی «مغازی محمدبن واقدی» با نام عنوان فارسی «تاریخ جنگ‌های پیامبر اسلام (ص)»، ترجمه 2 جلد از کتاب «دلائل النبوه» اثر محدث بزرگ احمدبن حسین بیهقی، ترجمه ۱۰ جلد از کتاب «نهایه الارب فی فنون الادب» (بخش سیره و تاریخ اسلام تا آغاز حکومت عباسی) و ترجمه «اخبار الاطوال ابوحنیفه دینوری» اشاره کرد.

در سال ۱۸۷۲ در نشست ادیبان و زبان‌شناسان اروپایی در برلین، زبان‌های فارسی، یونانی، لاتین و سانسکریت به عنوان زبان‌های کلاسیک جهان برگزیده شدند. بر پایه تعریف، زبانی کلاسیک به‌شمار می‌آید که یک باستانی باشد، دوم، ادبیات غنی داشته باشد و سوم در آخرین هزاره عمر خود تغییرات اندکی کرده باشد.

آصف بیات در مصاحبه با احمد العوفی از کتاب جدیدش «انقلاب بدون انقلابیون»، استراتژی‌های بازیگران اجتماعی، انتقادها نسبت به انگاره‌های «پیشروی آرام» و «ناجنبش»، آینده اسلام سیاسی، امکان انقلاب و.. سخن می‌گوید. این متن ترجمه‌ ایست از متن انگلیسی Islamism, Post Islamism and Social Movements: An Interview with Asef Bayat که در سایت حکمت به انگلیسی و عربی منتشر شده است و توسط محسن هویدایی به فارسی ترجمه شده است.

با اسم‌های «ملانصرالدین»، «چغندر میرزا»، «ننه قمر»، «کلثوم ننه»، «آمیز مَمتقی»، «میرزا یحیی» و «عَبدُل» در نشریاتی مانند گل آقا، همشهری، جام جم، ایرانیان، انتخاب، زن، مهر، کیهان ورزشی، بانو، جست‌و‌جو، عروس و تماشاگران طنز نوشت و یک روز آنچه داشت برداشت و با خود برد کنج خانه‌ای در احمدآباد مستوفی و به عزلت عمر گذراند.