گفتگو

شهر سنگ‌بنا و اساس و زیربنای تمدن جدید است. شهرهای جدید اگرچه عمدتا بر خاك شهرهای پیشین رسته‌اند، اما شكل مناسبات و روابط در آنها سخت دگرگون و پیچیده شده است. به همین دلیل در نظر آوردن شهر به منزله پناهگاه و جان‌پناهی برای انسان نگاهی تقلیل‌گرا و ساده‌انگارانه است. امروز همه روابط انسانی اعم از ارتباطات سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی در شهر صورت می‌گیرد و در دل آن معنا و مفهوم می‌یابد.

عموماً شاهنامه را اثری می‌دانند که در هر دوره و زمانی، به فراخور آن روزگار به کار ایرانیان آمده و از وجود آن بهره‌ها برده‌اند؛ عصر تجددخواهی نیز از این امر مستثنی نیست، چراکه این اثر به‌عنوان سرآمد آثار کلاسیک ایرانی مورد عنایت متجددان دوران قاجار و اوایل پهلوی قرار گرفت و از مواد و مصالح آن در جهت پرداختن به تمدن نوین ایرانی بهره برده شد

١٩ خردادماه ١٣٣١ اولین جلسه رسیدگی به شكایت انگلیس از ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه برگزار شد. انگلیس در چهارم بهمن ۱۳۳۰، به دلیل آنچه خود مغایر بودن ملی شدن نفت با قوانین بین‌المللی می‌نامید علیه ایران شكایت و از دادگاه لاهه به‌خاطر اجرای خلع ید برای ایران تقاضای محكومیت كرد. پس از انتخاب «هنری رولن»، استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه بروكسل به عنوان وكیل از سوی ایران، محمد مصدق، نخست‌وزیر ایران به همراه هیاتی در اولین جلسه رسیدگی به این شكایت در لاهه حاضر شدند تا با نشان دادن صالح نبودن دادگاه لاهه در رسیدگی به این پرونده از حق ملت ایران در جریان ملی شدن صنعت نفت دفاع كنند.

در گفتگوی صمیمانه ای که چندی پیش با مرحوم حجت الاسلام احمد احمدی، رئیس سازمان سمت و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی داشتیم با ما از زندگی، سوابق علمی و اجرایی و دغدغه های خود سخن گفت.

موجی برخاسته است، در ایران از سال‌های آغازین دهه ١٣٧٠ در ترجمه و تالیف آثار فلسفی. شكی نیست كه حجم آثار فلسفی كه در این قریب به ٣٠ سال به فارسی منتشر شده، با معدود كتاب‌ها و مقالات پیش از انقلاب، قابل مقایسه نیست. گویی وجدان «نگران» (اگر نگوییم معذب) فكر ایرانی، از پی یك انقلاب، یك گسست بزرگ فرهنگی، سیاسی و اجتماعی با سپری شدن فترتی ١٠ ساله در دهه ١٣٦٠ بر ضرورت تاملی فلسفی در وضعیت معاصریت خود پی برده و متوجه شده كه اگر می‌خواهد به نسبت سنت و تجدد بیندیشد و آگاهانه در معرض بادهای غربی قرار بگیرد، لامحاله باید فلسفه بداند.

با انتشار خبر درگذشت آیت‌الله احمد احمدی، عضور شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، آخرین گفت‌وگوی ایبنا با آن مرحوم باز نشر می‌شود.

«بی شک محبوبیت واژه حکمرانی تا حد زیادی مدیون تناسب آن با تغییرات جهانی است. در جامعه مدنی حکومت به میزانی درخور توجه به سازمان‌ها وابسته است و به واسطه پیوندهای بین‌المللی محدودتر شده است. از یک سو بخش عمومی در بسیاری از حکومت‌ها از سلسله مراتب بوروکراتیک به سمت بازارها و شبکه‌ها حرکت کرده است. از سوی دیگر فعالیت حکومت‌ها به صورت روز افزون در تنظیمات فراملی و بین‌المللی تنیده شده است، امری که ناشی از بین‌المللی شدن تعاملات صنعتی و مالی، ظهور بلوک‌های منطقه‌ای و افزایش نگرانی‌ها درباره مسایل جهانی، مانند تروریسم و محیط زیست است.»

میشل لووی جامعه‌شناس مارکسیست فرانسوی- برزیلی است و در مدرسه عالی مطالعات علوم اجتماعی تدریس می‌کند. او کتاب‌هایی درباره مارکس، چه‌گوارا، الاهیات رهایی‌بخش، لوکاچ، بنیامین، لوسین گلدمن و کافکا نوشته است. دو کتاب آخر او یکی با عنوان «فرانتس کافکا: رؤیابین برانداز» (2016) تلاشی است برای یافتن بستر نقد اجتماعی موجود در زندگی و آثار او. و دیگری با عنوان «اکوسوسیالیسم: بدیلی رادیکال برای فاجعه سرمایه‌داری» (2015) مقدمه ارزشمندی است بر سیر تطور اندیشه مارکسیستی درباره محیط‌ زیست. او در مصاحبه زیر به نسبت مارکسیسم با فرهنگ مدرن، بحران مارکسیسم، ضدیت رمانتیک با سرمایه‌داری، و برخی نقدها به مارکسیسم می‌پردازد.

روایت تاریخ از خلافت پنج ساله امیرالمؤمنین علی(ع) و تعامل آن حضرت با مخالفان، روایتی همراه با نهایت مدارا و شکیب است، تا آنجا که واژه مظلومیت را به ذهن متبادر می‌سازد. جز این هم نمی‌تواند باشد، چرا که آن حضرت از جایگاه امام و راهنمای بشر نسبتی هدایتگرانه با حکومت شوندگان برقرار کرده واز فرصت حکومت برای رشد فکری وکمال آحاد جامعه بهره می‌برد.

دورترین نشانه‌های بلدیه در تهران به عهد ناصری و دوران امیرکبیر می‌رسد. هر چند که به گفته داریوش شهبازی که عمری را به پژوهش در تاریخ تهران گذرانده، در طول تاریخ بلدیه، چندین بار به واژه «نخستین» برمی‌خوریم. در برخی منابع آمده که نخستین بلدیه تهران 12 خرداد ماه تاسیس شده است. به همین بهانه با داریوش شهبازی، مولف کتاب «برگ‌هایی از تاریخ تهران» و «پرسه در دارالخلافه» گفت وگویی داشته‌ایم که در آن به مرور تاریخ بلدیه پرداخته‌ایم.