مقاله

نکته‌ی‌ اساسی هایدگر می‌تواند این باشد که مورخ تلاش می‌کند انسان‌ها را بـفهمد‌ و نـه ماشین‌ها‌ را. انسان‌ها شیء نیستند و به همین‌ دلیل ملاک‌های فهم آن‌ها‌ با‌ ملاک‌های شناخت اشیایی مـثل مـاشین یـک‌سان‌ نیستند. ... بدین‌ترتیب، گزارش‌ تاریخ‌نگارانه از انسان‌های تاریخی کدام مفهوم از حقیقت را مفروض می‌گیرد؟

بهترین کتابی که من درباره عشق خوانده‌ام «سوانح» احمد غزالی است. نظیر آن در هیچ زبانی نیست. اگر هم باشد من ندیده‌ام. راجع به ماهیت عشق است، چگونگی پیدایش آن، رابطه‌اش با جان و دل، رابطه‌اش با حسن و زیبائی، با درد و بلای عشق، بی دردی عشق، فراق و وصال، حقیقت وصال، همه‌اش سخن گفته است.

بسی روشن است که برای بحث پیرامون هر پدیده‌ای و مسائل مربوط به آن، باید نخست به شناخت عوامل به وجود‌آورنده آن اقدام کرد. درباره طبیعت، محیط‌زیست و علل پیدایش بحرانهای معاصر نیز باید نخست از مقوله هستی سخن گفت منشأ وجودی اجزای آن را شناخت و روابط میان آنها را مورد ارزیابی قرار داد.

در سال‌های آغازین دهه ١٣٧٠ خورشیدی، یعنی زمانه‌ای كه جامعه ایران در پی انقلاب سیاسی و اجتماعی عظیمی یك جنگ سخت و دشوار هشت ساله را نیز به انجام رسانده بود و در همه ابعاد نیازمند بازسازی و نوسازی بود، مباحث مربوط به توسعه و پیشرفت اصلی‌ترین موضوعی بود كه ذهن نه تنها سیاستمداران كه روشنفكران و پژوهشگران را به خود مشغول داشته بود.

معصومه آقاجانپور: همایش «جهان انسانی، حکمت اسلامی» به همت کانون اندیشه‌ی جوان و مؤسسه‌ی اشراق با حضور حمید طالب‌زاده، رئیس گروه فلسفه دانشگاه تهران و دبیر کارگروه تحول علوم انسانی، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، رئیس مؤسسه‌ی پژوهشی حکمت و فلسفه‌ی ایران و محسن جوادی، رئیس گروه فلسفه‌ی اخلاق دانشگاه قم در تالار کمال دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برگزار شد. آنچه در زیر می‌خوانید سخنان محسن جوادی در این همایش است.

تمایلات نظری هستی و زمان شیوه‌ی تبدیل تاریخ به یک مسئله‌ و ضرورت تشخیص آن به‌صورت امری مؤثر به شیوه‌ی تحلیل «پدیدارشناسانه» تاریخ را معین می‌کند. نـتایج این تحلیل در هستی‌ و زمان‌ ضرورتاً‌ بـا نتایج کلی مقاله‌ی «ایده‌ی زمان» متضاد نیست، ولی جهت‌گیری آن‌ها متفاوت‌ است. مقاله‌ی «ایده‌ی زمان» با تأمل بر گذشته آغاز می‌شود و استدلال می‌کند که غیریت گذشته، حـال را بـه‌ یک‌ آگاهی‌ نظری مـی‌راند.

مارکس فیلسوف نظری از مفهوم «میوه» دست می‌کشد، ولی ایـن دسـت کـشیدن‌ به‌ شیوه‌ای تصوری و اسرارآمیز است، یعنی انگار که از آن دست نکشیده است؛ بنابراین، او‌ تـنها بـه گونه‌ای ظاهری انتزاعات خود را تعالی بخشیده است، او تقریباً این‌گونه استدلال‌ می‌کند‌: اگـر سـیب، گـلابی، هلو و موز چیزی جز جوهر، یعنی مفهوم انتزاعی میوه‌ نیستند‌ پس‌ چرا گاهی بـه‌صـورت سیب، گاهی گلابی و گاهی هلو در نظر ما جلوه می‌کنند؟

متن ذیل با عنوان غزالی و نصیب مقربان از معرفت اسماء حق، یادداشت جدیدی است که به قلم دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی در سایت شخصی وی منتشر شده است.

بندیکت کُلر یک بانکدار سابق است و اینک یک نویسنده‌ی اقتصادی. در سال گذشته، ۲۰۱۴، وی کتابی منتشر ساخت به نام «صدر اسلام و زایش سرمایه‌داری». مطلب پیش رو ترجمه‌ی سخنرانی‌ای است که وی در سال ۲۰۱۲ ایراد کرده، و طی آن مدعای کتاب‌ را به طور خلاصه عرضه کرده.این‌که سرمایه‌داری—یعنی آنچه در قرن هفدهم و هجدم میلادی در شمال غرب اروپا جوانه زد، و تکثیر یافت و ماندگار شد—نتیجه‌ی کدام فرآیندهای سیاسی و اجتماعی و اقتصادی بوده، پرسشی همچنان گشوده است که دانشمندان علوم اجتماعی تاکنون توضیحات متفاوتی برای‌اش عرضه کرده‌اند.

مفهومِ جامعه‌شناسی مردم‌مدار رهاورد «مایکل بوراووی» (Maichael Buraw) جامعه‌شناس انگلیسی‌الااصل امریکایی است، کسی که خود می‌گوید مسأله‌اش جامعه‌شناسی امریکا و مسائلی است که این جامعه‌شناسی به آن مبتلا است. آسیب جامعه‌شناسی امریکا این است که بسیار حرفه‌ای و تخصصی است. از این رو، این جامعه‌شناسی بیشتر با خودش گفت‌وگو می‌کند یعنی یک جامعه‌شناسی بسته است. بر این پایه است که بوراووی می‌کوشد جامعه‌شناسی را به بیرون منتقل کند و حوزه آگاهی را به بیرون آکادمی بکشاند.