مقاله

در روایت‌های عامیانه از تاریخ، حتی در برخی برداشت‌های محققانه، بسیار شنیده‌ایم که ایرانیان در گذشته، افراد چاق را بیشتر می‌پسندیده‌اند. ماجرا حتی پیش‌تر می‌رود و به این‌جا می‌رسد که چاقی در روزگار گذشته، یک پدیده زیبایی‌شناسانه به‌شمار می‌آمده است. از همین‌رو نتیجه می‌گرفته‌اند که زنان و مردان چاق، در عرصه دلربایی، گوی سبقت از دیگران، منظور زنان و مردان لاغر و باریک‌میان، می‌ربوده‌اند.

البته اگر جهانی انسان پدید آید که اجزا و سازمانهایش ـ مثل کوه و دریا و آسمانها و چیزی که در سرّ سویدای بنی‌آدم است ـ مظهر و نشانه عظمت و قدرت آفرینش باشد، از علم انسانی دینی نیز (به این معنی که به ‌امور خدایی نظر دارد نه اینکه مبانی‌اش دینی باشد) می‌توان سخن گفت؛ ولی شرط لازم و مقدم پدید آمدن و تأسیس چنین علمی، تحقق رشد جهان دینی است.

علویان یارسان که پوسته‌گرایان در سراسر تاریخ‌نگاری خود همواره به خاطر ایران‌دوستی و محبت آل‌علی(ع) آنها را به انحای مختلف به بی‌اخلاقی و هزاران امر بی‌اساس متهم ساخته و به‌ویژه برای محاصره فکری و اجتماعی، آنان را به بی‌بند و باری و اطاعت هوای نفس مطرود می‌دانستند و قیاس به نفسها می‌کردند و می‌کنند، به‌ویژه در حوزه اخلاق و تسلط بر هوای نفس و نفی غرایز حیوانی از پیروان مستقیم منشور حکیم طوس و سنت سنیّة مولاعلی(ع) بوده و هستند و در تنگناهای تهاجم نفس سرکش به وزیر جوانمرد شاپور اقتفا می‌کنند.

چنانچه به خاطر داشته باشید، در دهه هفتاد خورشیدی، برنامه‌ای از صدا و سیما پخش می‌شد به نام «چگونه بخوانیم؟ چگونه بنویسیم؟» که به صورت روزانه مردم را توصیه به اصلاح نگارش می‌کرد تا هم درست بگویند و هم درست بنویسند و تا حد امکان از به کار بردن واژه‌ها و جملات بیگانه خودداری کنند. تأثیر آن برنامه تلویزیونی تا آنجا بود که حتی اعضای بسیاری از خانواده‌ها در صورت بهره‌گیری از یکی از کلمات یا واژه‌های بیگانه توسط دیگری، مورد اعتراض یا تذکر قرار می‌گرفتند.

از عمده‌ترین مباحث بنیادینی که شهید بهشتی به آن پرداخته، یکی انسان‌شناسی قرآنی است، دیگری مبحث «عقل و نقل» است و سوم «حق و آزادی».

مشکل کمبود آب در کشور این روزها خبری داغ شده و پس از سال‌ها نادیده گرفتن بالاخره شرایط چنان حاد شده است که آحاد مردم و مسئولان متوجه خطرات شدید بی‌آبی و کاهش منابع آبی کشور شده‌ا ند. حتی اکنون سخن از نابودی پاره‌ای از فلات و تمدن ایرانی در صورت نیندیشیدن راه‌حلی برای این بحران می‌رود سخنی که البته با تأملی در تجربه‌های گذشته تاریخ، چندان اغراق‌آمیز نیست و باید جدی گرفته شود.

امروز هفتم تير روز مبارزه با سلاح‌هاي شيميايي و ميكروبي است. ٢٨‌سال پيش در چنين روزي صدام حسين طي چند حمله هوايي مناطق پرجمعيت شهر سردشت را بمباران شيميايي كرد و چهار نقطه شهر و نيز نزديكي منبع آب شهر را مورد حمله شيميايي قرار داد و در زمان كوتاهي، تعداد بي‌شماري از زنان و كودكان و سالخوردگان را شهيد و هزاران نفر را مصدوم و مجروح كرد و يكي از بزرگترين جنايات دو دهه پایانی قرن بیستم را مرتكب شد.

تدبیری که برای کوتاه‌مدت اندیشیده‌اند، این است که از آرای دانشمندان و محققان علوم انسانی و اجتماعی آنچه با اصول اعتقادات دینی منافی به نظر می‌رسد، از درسها حذف شود. پیداست که قضیه‌ای به عظمت مواجهه با علوم اجتماعی، با تدبیر اتخاذشده مناسبت ندارد. منتهی محظوری که وجود دارد، این است که در یک حکومت دینی اگر نظر مخالف دین تحمل شود، تعلیم آن نظرها را برنمی‌تابند.

بنا به قول ابوریحان بیرونی که به داستان آرش اشارتی دارد و می‌نویسد یکی از دو وجه تسمیه «تیرگان» آن است که در این روز فرشته «سفندارمذ» راهنمای منوچهر گردید و تیر آرش را از کوه رویان، به اقصای خراسان در میان «فرغانه» و «طبرستان» به درخت جوزی فرو افکند.

تاریخ ایرانی: مرگ دکتر شهریار عدل، نه تنها فقدان بزرگی برای خانواده، دوستان و شاگردان اوست که همراهی مهربان و استادی دلسوز و حمایتگر را از دست دادند، بلکه ضایعۀ بزرگی برای ایران و مطالعات ایران‌شناسی به شمار می‌رود. با آن که توصیف و تبیین زندگی استادانی چون او که روحیه‌ای جوان، خستگی‌ناپذیر و سرزنده داشت، کار دشواری است، اما بر این باورم به گنجینه‌ای که از دست داده‌ایم، باید در حد توان ادای دین کنیم.