مقاله

در بررسی ناکامی فاطمیان در گسترش و تثبیت مذهب اسماعیلی در مغرب، تأثیر و نقش عوامل جغرافیایی، به رغم اهمیت مورد توجه واقع نمی شود. پژوهش حاضر سعی دارد با عنایت به ارتباط وثیق میان پدیده ها و رویدادهای تاریخی با عوامل جغرافیایی(اعم از طبیعی، انسانی، مذهبی و سیاسی)، نقش و تأثیر این دسته از عوامل را در فراگیر نشدن مذهب اسماعیلی در مغرب عهد فاطمی مورد تبیین قرار دهد.

علوم غریبه پس از حمله مغول در ایران رواج فوق العاده ای یافت. شکست های پی در پی از اقوام بیگانه در این گروش عام، نقش عمده ای داشت. این موضوع موجب رسوخ برخی باورها در میان مردم گردید که عده ای از آنها را می توان از اسباب انحطاط فکری ایرانیان و از موانع رشد و پیشرفت علوم طبیعی (تجربی) دانست.

تشکیل نخستین دودمان شاهی در تاریخ ایران – مادها – زمینه ی پیدایش موجودیتی سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی را فراهم ساخت که بر پایه ی مؤلفه هایی اساسی چون سرزمین – جغرافیا و حکومت استوار بود. این موجودیت در دوره ی ساسانی با نام ایران و ایرانشهر جلوه ای ویژه یافت.

از زمان سلطه ی مغولان در قرن سیزدهم / هفتم روابط ایران و چین دگرگون می شود، روابطی که باعث ایجاد یک زبان بصری جدید در هنر نگارگری ایران می گردد. در کتاب های مصور مربوط به قرن چهاردهم / هشتم شاهد شیوه هایی اعم از ایرانی، عربی و چینی در قالب یک مکتب خاص بوده و نفوذ طبیعت گرایی چینی در این آثار زیاد است

اسماعیلیه یکی از فرق تشیع بودند که از اواسط قرن دوم ه.ق آشکار شدند و سپس به شاخه ها و گروه های مختلف تقسیم گردیدند. آن ها همانند شیعیان امامی، امامت را به نص می دانستند، اما درباره ی سلسله ی امامان پس از امام صادق(ع) با دیگر پیروان آن امام دچار اختلاف گشتند. این فرقه نام خود را از اسماعیل فرزند امام جعفر صادق(ع) گرفته است.

جامع التواریخ از منابع معتبر تاریخی دوره ایلخانان محسوب می شود. رشیدالدین فضل الله همدانی هدف از ثبت رویدادهای تاریخی را عبرت عالمیان و آیندگان می داند؛ که بر آگاهی آنان افزوده، در زندگی راهنمایشان شود. او در شیوه تاریخ نگاری خود، در وهله اول، به مشاهده ارج می نهد و، به همین جهت، شرح رویدادهای دوره هر مورخ را معتبرتر می شمارد و برای درد صحیح تر رویدادها ازشیوه مقایسه استفاده می کند

تالس، فیلسوف پیشاسقراطی می‌گوید كه فلاكت و بدبختی آغازگاه فلسفه است و فلسفه در ژرفا و عمقش تامل راجع به رنج است. البته زمانی كه انسان تا ژرفا در رنج از هستی و زندگی است، از تفكر فلج می‌شود. اما زمانی كه با آن فاصله می‌گیرد، تازه فلسفه آغاز می‌شود. البته اصراری نیست كه برای این تفكر از تعبیر فلسفه استفاده كنیم و می‌توانیم بگوییم كه با فاصله گرفتن از رنجی كه می‌بریم، می‌توانیم بیندیشیم كه رنج چیست و چرا باید باشد و چرا جهان این طور هست كه هست و چرا به شكل دیگری نیست. این تامل در انسان از پیرامون خود او آغاز می‌شود و از آسمان نمی‌آید.

قیصر امین‌پور (١٣٨٦-١٣٣٨) نویسنده، مدرس دانشگاه و شاعر معاصر ایرانی بی‌تردید یكی از انگشت‌شمار شاعران فارسی زبان نسل انقلاب است كه شوربختانه در میانسالگی و آستانه پختگی، نابهنگام درگذشت، اگرچه در همین عمر ٤٨ ساله اشعاری خلق كرد كه بسیاری از آنها بخت آن را یافته كه بر زبان مردم كوچه و بازار جاری شود، خصلتی كه به تعبیر محمدرضا شفیعی كدكنی از نشانه‌های اصلی ارزشمندی یك شاعر است.

تاریخ بناکتی یا روضۀ اولی الالباب فی معرفۀ التواریخ و الانساب از تواریخ عمومی است که در دوران ایلخانان در سال 717ه توسط فخرالدین ابو سلیمان داود بن تاج الدین ابوالفضل محمد بن محمد بن داود البناکتی شاعر و مورخ قرن هفتم و هشتم هجری به رشته ی تحریر درآمده است

تاریخ جهانگشای جوینی، مهمترین و مستندترین کتابی است که درباره حملۀ مغول به ایران تألیف شده و بسیاری از زوایای این واقعۀ هولناک را می توان از خلال نثر مزین و آراستۀ جوینی – که خود پوشش مناسبی برای بیان حقایقی محسوب می شود که به صراحت قابل بیان نبوده – دریافت.