مقاله

«زیارت» یکی از مهم‌ترین عناصر هویت شیعیان است. شاید هیچ گروه دینی‌ به اندازه‌ شیعیان به زیارت به مثابه یک «کنش جمعی دینی» تأکید نداشته باشد. سنت دینی تشیع سرشار از آموزه‌هایی است که زیارت را توصیه کرده است و برای آن آدابی برشمرده‌اند. در این میان، زیارت امامان معصوم شیعه(ع) و بویژه زیارت حضرت امام حسین(ع) همواره از اهمیت چشمگیرتری برخوردار بوده است.

استان مرکزی شامل بخشی از منطقه عراق عجم به مرکزیت شهر اراک است. اراک در عهد فتحعلیشاه قاجار با نام سلطان‌آباد بنیاد نهاده شده و چون مرکز منطقه عراق عجم بود به مرور ایام عراق نام گرفت. وقتی راه‌آهن سراسری در سال 1317هجری شمسی در ایران احداث شد این شهر به ‌نام ایستگاه همجوارش «اراک» نامیده شد.

اهمیت عزاداری برای امام حسین(ع)، در طول تاریخ همواره نشأت‌گرفته از اهمیت شخصیت خود امام(ع) و مصیبت رخ داده بر آن حضرت بوده است. به دیگر سخن، به همان میزانی که شخصیت و جایگاه حسین‌بن‌علی(ع) در میان امت رسول‌الله(ص) والا بوده و شهادت ایشان و یارانشان و نیز اسارت حرم رسول خدا، جانسوز و مصیبت‌بار بوده است، به همان نسبت، عزاداری برای چنین شخصیتی نیز در ادوار مختلف تاریخی، هرچه پرشورتر و اثرگذارتر بوده است.

آمیختگی هنر و عرفان در دامن فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی از مباحث مهمی است که حتی بدون فهم آن، فرهنگ ایرانی اسلامی توصیف ناپذیر است. فرهنگ و جهان بینی حاکم بر جامعه ایران به هنر نیز مثل بسیاری از مقولات دیگر، رنگ قداست بخشیده و از این جهت آن را دیوار به دیوار و حتی همسان با آمیزه ها و تعالیم عرفانی قرار داده است.

نظرهای گوناگونی درباره اصل موسیقی، در جوامع گوناگون بشری دیده می شود، بومیان آمریکا، موسیقی را از موهبتهای الهی می دانند، برهما، موسیقی را به عنوان ودای پنجم بر روی زمین آورد، پیروان فیثاغورث، آن را لحن موسیقیِ خلقت دانسته اند و آن را برگرفته از بانگ گردشهای چرخ شناخته اند و این نظر را حکما و فلاسفه یونانی و اسلامی پذیرفته اند. عطار آن را «لحن موسیقی خلقت» و مولوی «زبان هاتف غیبی» می شناسد.

بی شک صائب تبریزی یکی از پرکارترین، پر اثرترین، بلند اندیشه ترین و موشکاف ترین و مضمون آفرین ترین شاعران ادب پارسی و یکی از معروفترین شاعران سبک هندی است. صائب به پشتوانه فکر دقیق، ذهن روشن و خلاق و اندیشه نکته سنج، از بهترین های ادبی ایران است.

«ماه» و «خورشید» از دیر باز در شعر و ادب فارسی، جایگاهی مهم و والا داشته و دمخوری خاقانی «شاعر صبح» با صورت های فلکی و بیش از همه با ماه و خورشید زبانزد سخن شناسان است. نگارنده مقاله، پس از پرداختن به پیشینه اساطیری و باز گفتن برخی باورهای آیینی و فرهنگی ایرانیان و نیز اشاره به پاره ای اعتقادات اقوام دیگر در مورد «ماه» و «خورشید»، رد و نشان آن ها را در اندیشه خاقانی جستجو کرده است

فتوت و جوان مردی، کمال مطلوب اخلاقی است که منشا آن را باید در فطرت پاک و آسمانی آدمی جست. این آیین که در ابتدا بیشتر طریق اخلاقی و عملی میان پهلوانان و عیاران بود، هنگامی که با زهد و تصوف و طریقت در آمیخت، به صورت جوان مردی معنوی و روحی جلوه گر شد.

نظامی شاعری طرفه کار و پیشرو است. ابتکار و خلاقیت شاعری نظامی در بسیاری از عرصه های زبانی و ادبی، شگفت و جریان ساز است.یکی از بدایع نظامی در گستره تحمیدیه سرایی، صدر نشانی کلام گرامی «بسم اله الرحمن الرحیم» در آغاز منظومه گران سنگ مخزن الاسرار است.

آثار اغلب شعرا و نویسندگان برجسته ایرانی از گذشته تا امروز، آیینه تمام نمای محیط و روزگار زندگی آنان بوده است، چنان که بسیاری از آنان در تحلیل و تبیین دشواریهای زندگی به مراتب تیز بین تر و حساس تر از سایر دانشمندان اجتماعی بوده اند، از خود مردم و در تعامل با آنان بودند و در قبال مسایل و مشکلات جامعه، احساس مسوولیت می کردند، در نتیجه با سرودن اشعار سیاسی و اجتماعی، در برابر ناراستی ها و کجرویهای هیات حاکم عکس العمل نشان می دادند