مقاله

سخن‌شناسان برجسته که در آثار اقبال اندیشیده‌اند، او را «مولوی عصر حاضر» خوانده‌اند. به این نظر نکته‌ای می‌باید افزود که غالبا از چشم صاحب‌نظران دور می‌ماند و آن اینکه اقبال علاوه بر آگاهی‌های جلال‌الدین مولوی، هفتصد سال تجربۀ بعد از وی را نیز با خود دارد. پس از مولوی، شاعر اندیشمندی همتراز اقبال نمی‌یابیم که تا بدین حد با فلسفه جدید و قدیم، با عرفان اسلامی و غیراسلامی، با همه انواع تفکرات برآمده از شرق و غرب، مفاهیم ادیان مختلف جهان، نظریه‌های اجتماعی و سیاسی و اخلاقی، تمامی پدیده‌های قابل تأمل نظری و عملی، و نیز با بسیاری از علوم جدید آشنا باشد

خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی وزیر بزرگ ایلخانان مغول، یکی از پرکارترین مورخان و نویسندگان در پیشینۀ تاریخی ایران است. آثار خواجه رشید الدین به لحاظ مسؤولیت ها و جایگاه اداری او و همچنین به دلیل آشنایی و تبحر او در برخی علوم از جمله پزشکی و کشاورزی، حائز اهمیت است. شناخته شده ترین اثر او کتاب جامع التواریخ است. این اثر گذشته از اهمیت و جایگاه آن برای مطالعه در تاریخ کشاورزی و دانش های مرتبط با آن، می تواند به منظور شناخت اوضاع تاریخی و جغرافیایی دورۀ ایلخانان مغول نیز مورد استفاده قرار گیرد.

پروفسور خدایی شریف نظریه‌پرداز، منتقد ادبی و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دولتی تاجیکستان در سن 80 سالگی به ابدیت پیوست.

بازارهای شهری، پس از شکل گیری زندگی و تثبیت ساختار شهری، نظم مشخصی به خود گرفتند و فعالیت بازاریان نیز در چهارچوب تشکیلات صنفی صورت می گرفت. اصناف با نظر به ماهیت حکومت ها و چگونگی ساخت سیاسی در ایران، ماهیت مستقل نداشتند اما پیدایش و تداوم فعالیت آنها با اهداف حکومتی و ساختار اجرایی آن در پیوند بود.

با فروریختن کاخ های عظیم غزنوی و ظهور سلجوقیان، افق های جدیدی در عرصه های سیاسی، اجتماعی، فکری و فرهنگی در ایران پدید آمد. گسترش قلمرو جغرافیایی، ایجاد مدارس نظامیه، رونق کانون های ادبی و توسعه و تعدد آنها در آذربایجان، ری، همدان، اصفهان و آسیای صغیر و وجود نظام پیچیدۀ دیوانی با آداب و رسوم خاص و در نهایت کمال نثر فنّی و کتابت مکاتیب، از جملۀ آن پدیده هاست

بعد از استیلای لشکر چنگیز بر بلاد اقوام اویغور و منحل شدن این طایفه در تاتارها، سبک نقاشی مانوی – اویغوری توسط مغولان در چین منتشر و رایج شدو ذوق و سلیقه استادان این سرزمین متمدن که خود نیز به این فن علاقمند و در آن مهارت داشتند، در آن اثر کرد و به تدریج سبک نقاشی ایرانی – مانوی پس از گذشتن از دست هنرمندان اویغور و مغول، در چین به عنوان سبک خاصی شناخته شد

طاهریان اگرچه به طور رسمی از سال 205 تا 259 ق در خراسان حکومت کرده اند، اما فعالیت های سیاسی آنان از اواخر قرن دوم و در جریان نزاع امین و مأمون آغاز شده است. مقاله حاضر در صدد است تا رفتار سیاسی آنان را در قبال خلافت عباسی طی دوره مذکور بررسی کند.

جریان تصوف در ایران عصر سلجوقی از حیث اصول و مبانی فکری، شکل واحدی نداشت و بسته به شرایط تاریخی و زمینه های اجتماعی و فرهنگی هر منطقه از ویژگی های خاصی برخوردار بود.

کرامیه از فرق کلامی تسنن، همزمان با اوج انشعابات و ظهور فرق مذاهب اسلامی، در قرن سوم هجری در خراسان شکل گرفت. به نظر می رسد خصوصیت بارز مذهب کرامیه، تزهد و صوفی نمایی مؤسس و پیروان آن تأثیر خاصی در روند رشد و گرایش به آن داشته است

خلاصه: در باره منابع عاشورا فراوان نوشته شده و در همین وبلاگ هم، مدتی قبل مطلبی گذاشتم. متن زیر خلاصه یک سخنرانی تازه است که سعی کرده ام، ضمن مرور بر منابع، به چند نکته تازه یاب اشاره کنم. امیدوارم سودمند باشد.