مقاله

یکی از مسائل عمده در جهان سیاست موضوع استقلال‌طلبی برخی از مناطق است. مسئله‌ای که سیاست پسابین‌المللی نیز با آن روبه‌رو است. در واقع در جهانی که بازیگران آن را صرفا دولتها تشکیل نمی‌دهند و خورده‌گروه‌ها و سازمانها و حتی افراد در آن به عنوان بازیگران مستقل مطرح می‌شوند، بحث جدایی برخی مناطق از کشورها بسیار داغ است.

انقلاب مشروطه ایران، انقلابی آزادیخواهانه در عرصه اندیشه و عمل بود که بسیاری از بنیانهای سنتی نظامهای سلطنتی را با چالش و سؤالات اساسی مواجه ساخت. این انقلاب با تلاش‌ بسیاری از مردم و گروههای مختلف سیاسی و اجتماعی در نهایت به پیروزی رسید؛ اما بعد از آن در مسیر حرکت خود با افراط و تندوروی گروههایی خاص مواجه شد.

قانون اساسی 51 ماده‌ای که در دی‌ماه 1285ش تدوین شد و به امضای مظفرالدین‌شاه رسید، به دلیل تعجیل نویسندگان آن، مرکب از مجموعه شروط با عجله سرهم‌بندی‌شده‌ای می‌نمود که صرفا برای نحوه برقراری مقررات و عملکردهای مجلس تنظیم شده بود و هرگز به یک سند قانونی روشمند، که قرار است پایه یک دولت استوار بر مبنای حدود و حقوق معلومی بشود، شباهتی نداشت.

غرض از خواندن و دانستن تاریخ، پندگرفتن از گذشته برای به کاربستن خرد جمعی و استفاده از تجارب گذشته و درپیش گرفتن راه و روشی درست در آینده است. به گفته مرحوم دکتر باستانی پاریزی: گر نگیری عبرت از تکرار تاریخ ای حکیمر چیست سود از این‌همه تکرار و این نشخوارها؟ تکرار درس تاریخ، تکرار پندها و عبرت‌هاست. ۲۳مرداد سالروز جدایی بخشی دیرینه از میهن‌مان در سال ۱۳۵۰ است؛ همان روزگاری که برخی می‌کوشند برای جوانان امروز، نمادی از قدرت ملی و رفاه اجتماعی و خوشبختی جا بزنند. در این تاریخ، یعنی تنها هفت سال پیش از پیروزی انقلاب، حکومت وقت تن به تجزیة استان چهاردهم کشور داد و بدون شلیک یک گلوله، بخشی به آن مهمی را به مشتی مهاجر برخاسته از صحراهای اطراف بخشید و حقوق ملت ایران را نادیده گرفت.

سالهای سال است که ما تمدن اسلامی را به بزرگانی چون کندی، فارابی، بیرونی، ابن سینا، فخر رازی، خواجه نصیر و تنی چند از بزرگان علم و دانش در دنیای اسلام می شناسیم؛ روی نوآوری ها و تکاپوی های علمی آنها تأکید می کنیم و به ویژه این که افکار آنان هزار سال است که تمدن اسلامی را سیراب کرده و شکوه و عظمتی ویژه به ما بخشیده، تأکید می کنیم. در اینجا و ضمن تأکید این که اینان بهترین های دوره های میانی تاریخ تفکر و تاریخ علم در میان ما هستند، دو نکته دیگر را هم باید مد نظر قرار دهیم.

در این یادداشت قصد دارم به معرفی مختصر کتاب کانت و شکاکیت بپردازم. این کتاب در ۱۵۴ صفحه توسط انتشارات دانشگاه پرینستون در سال ۲۰۰۸ منتشر شده است. نویسندۀ کتاب، پروفسور مایکل نیل فوستر است. او در حال حاضر صاحب کرسی فلسفه نظری در دانشگاه بن آلمان، رئیس مرکز بین المللی فلسفه دانشگاه بن (IZPH)۱ و استاد مدعو دانشگاه شیکاگو آمریکاست.

اینکه مکتب تفکیک با نظام های فلسفی و کلامی مخالف است و هرگونه نظر ورزی استدلالی عقلی را مردود می شمارد گرچه از دیدگاه اهل تحصیل درست نیست اما به هرحال قابل درک است اما یکی از مشکلات اهل فلسفه و کلام با مکتب تفکیک ارائه تاریخ‌نگاری متفاوت و البته غیر مستندی است از سوی آنان برای کلام و فلسفه که طبعا از این یکی نباید به سادگی گذشت. در این تاریخنگاری همه علمای شیعه الا قلیلی از آنها مخالف فلسفه و حکمت جلوه داده می شوند.

دو متغیر اصلی در اندیشه سیاسی علامه نائینی در کتاب « تنبیه الامه و تنزیه المله» در مواجهه با تحولات عصر مشروطه در ایران دخیل اند: یکی مشروعیت (شرعی بودن) حکومت و دیگری ارجحیت نوع حکومت ( با تاکید بر حکومت مشروطه).آنچه علامه نائینی در ارتباط با حکومت مشروطه به رشته تحریر در آورده، به ارجحیت این شیوه حکمرانی اختصاص دارد

واژه مشروطه از نیمه های دوره سلطنت ناصرالدین شاه بر سر زبان ها جاری بود1، اما کمتر کسی به درستی به اصل معنا و مفهوم آن توجه داشت. جناح روشنفکری، ریشه واژه را یک کلمهء لاتین فرانسه LAchart لاشارت می دانستند که به معنای قانون است و از طریق ترکیه در نوشته های نامق کمال 2، روشنفکران ایرانی آن را تکرار می کردند

کوروش بزرگ شاه پارس که مؤسس یکی از امپراتوری‌های بسیار قدرتمند و وسیع جهان باستان بود، به‌طور سنتی شهرت بسیار خوبی در رسانه‌ها پیداکرده است. کوروش در تاریخ هرودت به‌عنوان فردی شجاع، محترم و فاقد صفات بد معرفی‌ می‌شود. او نیز اطلاعات جالبی می‌دهد درباره اینکه پارسیان خود به کوروش لقب پدر داده‌اند، اصطلاحی که بیانگر خیرخواهی و خرد است و نیز بر دستاوردهای او به‌عنوان بنیان‌گذار دولت پارسیان و اولین کسی که قلمرو پارس را گستراند، تأکید می‌کند.