مقاله

استاد مطهری در کتاب «خدمات متقابل ایران و اسلام، 1357: 279-285» درباره نظام اجتماعی ایران بحثی دارد که با استناد به منابع مختلف به خوبی اختلاف طبقاتی را در دوره ساسانی نشان می دهد، هدف استاد از طرح این مسأله مقایسه نظام قبل و بعد از اسلام در ایران است تا نشان دهد که اسلام با قوانین مترقی و انسانی خود جامعه ای را که به هفت طبقه تقسیم شده بود به یک جامعه یکدست و خالی از تبعیض اجتماعی و نژادی تبدیل کرد.

بیشتر اطلاعات درباره خدایان ایران باستان و آفرینش جهان توسط آنها را می توانیم در متن های دینی زرتشتی که شامل«اوستا»، و منابع متاخر« بندهشن»و «دینکرد» است، بیابیم. بندهشن در معنی «بن آفرینش» شامل ترجمه پهلوی (فارسی میانه) بخش هایی از اوستا که دیگر موجود نیست و تفسیر آنها(زند) است. دینکرد خلاصه ای از اوستا به زبان پهلوی است. ایزدان، پهلوانان و موجودات افسانه ی بیشتر در بخش دیگری از اوستا، موسوم به «یشت» دیده می شوند. در یشت ها، اسطوره هایی از خاستگاه پیش زرتشتی که طرز تفکر پاگانی[2] را منعکس می کنند، در سرودهای اختصاص یافته به ایزدان گوناگون توضیح داده شده اند.

ارتباط زنان با امر مقدس ارتباطی ویژه و بسیار جالب توجه است. این ارتباط اشکال مختلفی داشته که یکی از مهمترین آنها،‌ نذر است. زنان در زمان ضرورت نذر می‌کنند و به این ترتیب وجود قدسی را شریک دغدغه‌های زندگی خود از امور جزئی ولی مهم تا امور کلان در دغدغه های زنانه مثل باروری، شفا، سلامتی و ... کرده و برای یاری خواستن در مشکلات به کمک می‌طلبند.

کتاب «لائیسیته چیست» اثر شیدان وثیق را شاید بتوان مختصرترین و در عین حال عمیق‌ترین اثر فارسی دانست. مقاله حاضر به نقد و بررسی این کتاب می‌پردازد.

کتاب «فی رحاب اهل‏البیت» با ذكر ویژگیهای روش اسلامی بررسی تاریخ، آغاز می‏شود و معیارهایی را برای پاكسازی میراث فرهنگی و علمی گذشته به دست می‏دهد. سپس از این موارد، بحث می‏شود: مواضع اسلام از آغاز دعوت و هجرت، اصول پنج‏گانه وصیت امام علی(ع)، مصحف فاطمه و بررسی خطبه حضرت زهرا(ع). مؤلف آنگاه به حضرت زینب(ع) و نقش زن در اسلام می‏پردازد و به روشنگری در زمینه صلح امام حسن(ع) و سفارشهای آن حضرت اقدام می‏كند. سرانجام درسهایی را از كربلا، یاران امام حسین(ع) و شعارهای قیام حسین بیان می‏كند.

مدتی است از بزرگی آموخته‌ام كه هرشب جمعه (البته آن بزرگ می‌گفت هرشب) برای تمام كسانی كه در این روز از دنیا رفته‌اند، نماز شب اول قبر می‌خوانم و از خدا می‌خواهم هر كس را در سرتاسر جهان ـ چه مسلمان و چه نامسلمان ـ از دنیا رفته است، به بركت این نماز خالصانه و بدون نفع فردی و طلب و طمع بهشت، از هول و وحشت قبر به دور بدارد و به همه مردگان زمین كه بنده خدا هستند، آرامش و سكینه‌ عطا و عنایت فرماید. چه لذتی بالاتر از اینكه با نمازی بشود هزاران نفر را از هول و هراس قبر برهاند؟

در طول تاریخ همه کسانی که در علوم، به‌طور عام، و در علوم انسانی، به‌طور خاص، کار کرده‌اند، همواره، چه آگاهانه و چه ناآگاهانه با «پارادایم» سر و کار داشته‌اند. بنابراین مفهوم پارادایم و مصداق آن، پدیده نوظهوری در تاریخ علم و علوم انسانی نیست. اما از زمانی که «توماس کوهن» این سؤال را طرح کرد که انقلاب چه زمانی در علم رخ می‌دهد؟ - و خود پاسخ داد که این انقلاب زمانی اتفاق می‌افتد که پارادایم تغییر کند - آن وقت توجه به پارادایم آگاهانه‌تر شد و بحث‌های فراوانی درباره آن صورت گرفت. در واقع، پیش از توماس کوهن، پارادایم در معرفت‌های درجه اول همواره وجود داشت؛ اما با توماس کوهن یک معرفت درجه دوم ناظر به پارادایم پدید آمد و آن این که باید به خود پارادایم پرداخت و دید که پارادایم‌ها چگونه پدید می‌آیند؟ چگونه نابود می‌شوند؟ چگونه جا به یکدیگر می‌سپرند؟ و چه تحولات عمیقی ایجاد می‌کنند؟

روزه در دین یهود برای ندامت از گناهان و یادبود فاجعه های تاریخی، در دین مسیح برای ندامت و تطهیر، و در دین اسلام برای نیل به پرهیزکاری، در زمان ها و شکل های متفاوت به جا آورده می شود.

يكی از رويدادهای مهم تاريخ انقلاب اسلامی، كودتای نوژه بود. اين كودتا به دليل آنكه قرار بود از پايگاه هوايی شهيد نوژه همدان آغاز شود به كودتای نوژه معروف گرديد. به گفته سران كودتا مدتی بر سر تقدم كودتا يا آغاز جنگ تحميلی بحث شد و سرانجام طرح كودتا بر شروع جنگ ارجحيت يافت. اين كودتا چنان دقيق طرح‌ريزی شد كه سازمان سيا موفقيت آن را قطعی می‌دانست و حتی اعلاميه‌های پيروزی آن در منازل برخی از كودتاچيان آماده شده بود. طرح اين كودتا از جمله تلاش‌هايی بود كه سازمان سيا، رژيم بعث عراق، كشورهای حاشيه جنوبی خليج ‌فارس و تعدادی از مخالفين نظام جمهوری اسلامی بطور مشترك آن را طراحی كردند كه پيش از دستيابی به هر گونه هدفی، كشف و با شكست روبرو شد.

پس از انتخاب دكتر فرجی دانا از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری، یكی از مسائل مهم برای ایشان شیوه انتخاب رییسان دانشگاه‌ها بوده است. رییس دانشگاه بالاترین مقام اجرایی یك دانشگاه است. در دنیا، دو روش برای انتخاب رییسان دانشگاه وجود دارد: روش انتصاب و روش انتخاب. هر دو روش نیز دارای مزایا و كاستی‌هایی است. روش‌های انتخابی نیز متنوع و گوناگون است: روش انتخاب از سوی هیات امنا، روش انتخاب از سوی اعضای هیات علمی و كاركنان، روش انتخاب از سوی هیات علمی، كاركنان و دانشجویان. برای نمونه، در برخی دانشگاه‌های امریكا، دانشجویان می‌توانند رییس دانشگاه را عزل كنند.