مقاله

پس از حمله مغول به جهان اسلام، علما به این طرف و آن طرف متواری شدند. در چنین افق تاریكی خواجه نصیر‌الدین طوسی، هلاكوخان مغول را به ساختن یك رصدخانه تشویق كرد و آن را وسیله‌ای برای جذب علمای دمشق، موصل، قزوین و تفلیس و دیگر نقاط قرار داد و مشهورترین دانشمندان عصر خود را در آنجا جمع كرد: قطب‌الدین شیرازی، محیی‌الدین مغربی، نجم‌الدین دبیران قزوینی، اثیرالدین ابهری، مؤید‌الدین عُرضی دمشقی و غیره. او حتی یك منجم چینی به نام فائوـ مون ـ جی (Fao. Mum. Ji) را نیز به آنجا دعوت كرد و به تدریس اصول اقلیدس و مجسطی گمارد

مباهله در لغت «برداشتن قیود» و در اصطلاح «یکدیگر را نفرین کردن» است. رویداد مباهله در 24 ذی الحجّه سال 10 هجری بین پیامبر (ص) با مسیحیان نجران، گزارش گردیده است.

احزاب ملی گرا، مانند حزب ها و گروه های سیاسی دیگر، در وهلۀ نخست به انتشار روزنامه روی می آوردند و نشریه ای را سخنگوی رسمی خود قرار می دادند، اما در میان مجموعۀ همکاران روزنامه ها، شماری که اهل قلم و تحقیق بودند، به انتشار کتاب هم روی می پرداختند. همواره بخشی از نیروها میان نشر کتاب و مطبوعات مشترک بوده است. هرگاه انتشار کتاب با مشکل رو به رو می شد، این نیروها به مطبوعات مهاجرت می کردند، و هرگاه مطبوعات در گرفت و گیر های سیاسی زیر داس سانسور قرار می گرفت، به عرصۀ انتشار کتاب پناه می بردند.

برآمدن داعش در خاورمیانه بحث‌های زیادی را دامن ‌زده است؛ بحث‌هایی در شناخت این گروه تکفیری که با وجود شباهت‌هایی با طالبان و القاعده، تفاوت‌هایی نیز با بنیادگرایی آنان دارد. شنبه12مهر، نشست «فقه‌تکفیر و تحولات آن در اندیشه معاصر اهل‌سنت» با سخنرانی داوود فیرحی، عضو هیات علمی دانشگاه شهیدبهشتی و با حضور استادان، طلاب، دانشجویان و پژوهشگران در موسسه فهیم قم برگزار شد. در این جلسه فیرحی به بررسی فقه تکفیر و نسبت آن با گروه داعش پرداخت. آنچه در پی می‌آید، خلاصه‌ای از بحث او در این‌باره است:

سرپرستی یا فرزند خواندگی سازمان حقوقی ویژه‌ای است که به منظور حمایت از کودکان بدون سرپرست ایجاد شده است و نباید آن را در قراردادها آورد. به همین جهت توافق زن و شوهر پذیرنده با خانواده یا سرپرست طفل هیچ اثر حقوقی به بار نمی‌آورد. سپردن طفل به خانواده درخواست‌کننده یک تصمیم قضایی است که در صورت وجود شرایط قانونی و از جمله توافق زن و شوهر پذیرنده از طرف دادگاه در دو مرحله صادر می‌شود. فرزندخواندگی اثر حقوقی رأی دادگاه است و قطع این رابطه نیز نیاز به تصمیم دیگری از طرف دادگاه دارد. با وجود این زن وشوهری که قصد دارن

نلینو صریحاً اقرار دارد كه آنچه متدینان را به علم هیئت جلب كرد، آیات قرآنی بود كه در مورد سودمندی اجرام سماوی و حركات آنها بحث می‌كند و مردم را به تدبر در آنها وا می‌دارد: «عامل دیگری كه دینداران را به علم هیئت متوجه ساخته، آیاتی از قرآن است كه در آنها سخن از سودی است كه خدا در اجرام آسمانی و حركت آنها برای همه مردم قرار داده است و از افراد بشر خواسته است تا در فیض رحمانی و حكمت مندرج در آنها نیك بیندیشند. به همین جهت است كه در تفسیرهای بزرگی چون مفاتیح‌الغیب فخرالدین رازی و تفسیر نظام‌الدین الحسن القمی النیسابوری ملاحظه می‌كنید كه هرجا فرصت به دست آمده، به تفصیل درباره مسائل فلكی به بحث پرداخته‌اند.

تعزیه زنانه، از جمله نمایش‌های خفیه محسوب می‌شود که روزگاری به وسیله زنان و برای تماشاگران زن و معمولاً دنباله مجالس روضه‌خوانی اجرا می‌شد.

كثرت‌باوری فرهنگی در فضای روشنفكری، به‌شكل روزافزونی ایده مسلط است. این كثرت‌باوری ایده‌یی است كه مطابق آن معیاری برای سنجش فراتری و فروتری فرهنگ‌ها وجود ندارد و بنابراین، بایستی به این خرسند بود هر قومی بی‌احساس شرمساری به آنچه فرهنگ خاص او دانسته می‌شود، كه ریشه در تاریخ و جغرافیا و قداست و عقلانیت ویژه‌یی دارد، تمسك كند و هویت یابد و به پشتوانه آن به رفاقت و رقابت بپردازد. كثرت‌باوری فرهنگی می‌تواند حتی از این هم قدمی فراتر بردارد و بگوید آنچه آمد نه فقط مُجاز كه مطلوب و بلكه ضروری است؛ باید تلاش كرد تا تنوع فرهنگی محافظت شود. اما، به گمان من، این هم خطا است و هم خسارتبار.

عشق و علاقه به فرزند همواره در میان بشر جایگاه خاصی داشته است. والدین همیشه سعی داشته‌اند تا زندگی خوبی برای فرزندان خود تدارك ببینند، از سوی دیگر، بهترین محل برای رشد و تربیت اطفال، كانون گرم خانواده است؛ اما کم نیستند خانواده‌هایی که به علل طبیعی یا غیر طبیعی از نعمت داشتن اولاد محروم بوده‌اند. از طرفی دیگر، اطفالی هم که به علل حوادث و بلایای طبیعی یا اجتماعی نظیر سیل، زلزله، جنگ و تصادفات، یا در نتیجة ارتباطات نامشروع یا ازدواج موقت از داشتن پدر و مادر محروم شده‌اند.

قرآن مجید در مطالب خود اختصاص به امتى از امم عرب یا طائفه‌اى از طوائف مانند مسلمانان ندارد، بلكه با طوائف خارج از اسلام سخن می‌‌گوید؛ چنان كه با مسلمانان می‌‌گوید، به دلیل خطابات بسیارى كه به عنوان كفار و مشركان و اهل كتاب و یهود و بنى‌اسرائیل و نصارى دارد و با هر طائفه‌اى از این طوائف باحتجاج پرداخته آنان را به سوى معارف حقه خود دعوت مى‌كند.