مقاله

با توجه به تجارب اندوخته‌شده در عرصة جهانی و با در نظر گرفتن الزامات توسعة همه‌جانبة کشور بر پایة الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، نظرات خود را جهت تدقیق و بررسی کارشناسانه توسط محققان و مجریان برنامة «استانداردسازی حوزة آموزش» به شرح ذیل ارائه می‌نمایم:

.گفتگویِ شانه با آیینه این مناظره با فرافکنی شانه بر فلک، گیتی و زمانه آغاز می‌شود و با گلایه‌هایی رشک‌آمیز از آیینه ادامه می‌یابد: وقت سحر به آینه‌ای گفت شانه‌ای کاوخ فلک چه کج‌رو و گیتی چه تندخوست

من که درست 40 سال پیش افتخار شاگردی مستقیم استاد و در 28-27 سال آخر عمر او، افتخار همراهی بسیار با او را در سفر و حضر داشته‌ام، شخصیت استاد را می‌توانم در دو کلمه خلاصه کنم: انسان جغرافیدان. او انسان بود، چنانکه در بدرود آخرین با او گفتم: «استاد گنجی بیش از هر چیز، انسان بود. با همه و هر شرایطی- هرچند سخت و دشوار- سازگار بود. او خود می‌گفت: جغرافیا خوانده‌ام، تا سازگاری بیاموزم. استاد نه‌تنها بسیار متواضع، بلکه از اهالی برجسته سرزمین تواضع بود. اهل فضل‌فروشی‌های رایج نبود و هرگز ادای «استادی» در نمی‌آورد، گرچه در جهان علم شناخته و بسیار محترم بود».

یک قرن - و البته 38 روز بیش از آن - زیست. دنیا را دید و شناخت. او که عشق‌اش، جغرافیا و مهم تر از آن، آب و هواشناسی بود، نه تنها جهان پیرامون‌اش را به چشم سر دید بلکه به چشم دانش و به لطف دانش فراوان‌اش که همیشه در قبال آن خضوع و خشوع داشت هم آن را درنوردید و منشأ اثر شد.‌ زاده خطه خراسان (بیرجند) بود و به آن سامان، عرق عجیبی داشت.

از ویژگی‌های عمده مرحوم دکتر محمد حسن گنجی مطالعه مستمر و آگاهی کامل از آخرین اخبار و دستاوردهای علمی و کتاب‌ها و مقالات چاپ شده داخلی و خارجی جغرافیا بود و به اصطلاح کاملاً به روز بودند. حتی در موارد دیگر خارج از قلمرو تخصصی ایشان بود. برای مثال مقاله چاپ شده خود درباره (نقش جغرافیدانان مسلمان در توسعه علم جغرافیا) در نشریه «ژورنال آو جئوگرافی» انگلیس را قبل از اینکه خود ملاحظه کنم ایشان به نحو غافلگیرکننده‌ای در اندک زمانی پس از چاپ به من نشان دادند و تبریک گفتند، زیرا بیش از 70 سال جزو مشترکین این نشریه پرسابقه و قدیمی بودند.

من از سال 1357 با نام و چهره زنده یاد دکتر محمد حسن گنجی آشنا شدم. در آن زمان من جوانی جست‌و‌جوگر، شاداب و در پی آرمانخواهی بودم، مثل بسیاری از جوان‌های عزیز و دوست داشتنی امروز. تعجب نکنید که من در طول زندگی و بخصوص جوانی همواره تمایل داشتم با انسان‌های موفق و بنام ارتباط داشته باشم. امیدوارم شما نیز این ویژگی‌ها را داشته باشید. آنچه در زیر مسطور است نگاهی چهار دقیقه‌ای به حدود چهل سال آشنایی با ایشان است، یعنی یک دقیقه برای هر ده سال. ایشان دانشمند بزرگی بودند. بزرگی ایشان به این دلیل بود که بیشتر می‌اندیشیدند. حرف‌ها و نوشته‌های اندیشمندانه ایشان دلالت بر این دارد که ایشان در کوره درون،خود را می‌ساختند، نه از بیرون. معلوم است که انسان هایی که از درون خود را می‌کاوند و می‌سازند، همه یافته‌های خود را در بیرون از خود متجلّی نمی‌کنند.

اشاره: «استاندارد آموزش» در حوزه وسیعی از سطوح یادگیری دانش در چرخه آموزش کشور مطرح است. این چرخه شامل مهد، پیش‌دبستان، دبستان، دبیرستان و دانشگاه و آموزشهای حرفه‌ای و بازآموزی (برای مسئولان، مدیران، متخصصان، کارکنان، کارگران و غیره) و آموزش همگانی برای عموم مردم و برگشت مجدد به چرخه می‌شود.

اشاره: شکسپیر از بزرگان ادبیات انگلیسی است و نوشتار حاضر به قلم استاد حرّی ـ بنیانگذار مؤسسه ملی زبان ـ از تازه‌ترین پژوهشها در این زمینه است که پیشتر در «اطلاعات سال ۱۳۹۳» به چاپ رسیده، و اکنون با اندک تلخیص در دسترس ادب‌دوستان قرار می‌گیرد.

شادروان استاد دکتر منوچهر مرتضوی می‌گوید: «فراموش نکنیم که مسلم بودن عظمت فردوسی و اثر بی‌نظیرش به هیچ وجه مستلزم اعتقاد به اهمیت و اشتهار اجتماعی فردوسی در روزگار خویش و توقع غیرمنطقی بی‌نیازی آرمانی وی نیست. دوستداران فردوسی می‌خواهند سیمای واقعی شاعر بزرگ ایران را با سیمای آرمانی خود و شخصیت اساطیری و ملی او منطبق و همسان ببینند؛ یعنی می‌خواهند فردوسی محمود را مدح نگفته، بلکه او را هجو کرده باشد و در همین حال از او متوقع تشویق و پاداش نبوده باشد.

بررسی علت انحطاط و از خود بیگانگی مسلمین؛ مسئله‌أی است که در طول صد سال اخیر توجه بسیاری از اندیشمندان مسلمان را به خود جلب کرده است. این که چرا مسلمانان بعد از گذر از دوران طلایی عزت و افتخار به یکباره به ضعف و انحطاط کشیده شدند، مسئله ای است که معلول عوامل بسیاری است. هر چند که بررسی این عوامل، خود محتاج تألیف کتابی مستقل است. ولی در یک جمله می‌توان گفت که از بین رفتن وحدت مسلمین و ایجاد شکاف بین امت واحده اسلامی از عمده‌ترین عوامل این ضعف و انحطاط به شمار می‌رود.