مقاله

استادی که مشوق علامه طباطبایی در تقویت تفکر برهانی بود حکیم سید حسین بادکوبه ای لاهیجی (قفقازی) از علمای برجسته ی قرن چهاردهم هجری قمری است که از وی با عنوان آخرین مدرس رسمی علوم عقلی در حوزه ی علمیه ی نجف اشرف یاد می شود.

بیمارستان‌ها در روزگاران گذشته، افزون‌بر آن‌که مکانی برای معالجه مردم بود، مرکزی برای دانش‌اندوزی و یادگیری علم‌طب نیز به‌شمار می‌آمد. دایره فعالیت آنها به‌گونه خیرخواهانه از این‌رو تعداد بیشتری را نسبت به یک بیمارستان ویژه مداوا دربرمی‌گرفت. ساخت بیمارستان‌ها در دوران ایران اسلامی با پیگیری سنت وقف در میان ایرانیان گسترش یافت. آمار ساخت بیمارستان‌های وقفی بدین‌ترتیب در دوران صفاریان، سلجوقیان و پس از آن در سده هفتم هجری همزمان با حاکمیت ایلخانان افزایش یافت. یکی از این بیمارستان‌های مهم توسط خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی در مجموعه فرهنگی ربع رشیدی ساخته شده بود. درباره کارکرد منظم این نهاد ارزشمند در تاریخ ایران، اطلاعاتی برجای مانده است.

جنگ دوم جهانی را می‌توان از زاویه ای، فرصتی برای برپایی جامعه ای آزاد برای ایران و ایرانی دانست؛ فرصتی که با پایان یافتن دوره استبدادی پهلوی اول در خود سمت‌وسویی از آزادی داشت، به‌ویژه برای شناخت جهان درحال گذار. ایران اما به کشورهای اشغالی کمتر می‌مانست. پادشاهی از دودمان پیشین بر سرکار آمده بود و دولتی ایرانی امور را برعهده داشت. نیروهای اشغالگر، دست‌کم به ظاهر، در روند امور درونی ایران مداخله نداشتند. ایران درواقع پلی و گذری برای پیروزی شد.

پس از آغاز جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ (۱۲۹۳خ)، ایران رسماً بی‌طرفی خود را اعلام کرد، هرچند که انگلیس و روسیه این بی‌طرفی را نادیده گرفتند و با اشغال ایران، آن را به یک میدان جنگ خود علیه عثمانی و آلمان تبدیل کردند. یکی از نخستین اقدامات انگلیس و روسیه در ایران به سال ۱۹۱۵ (۱۲۹۴خ)، تعلیق مجلس شورای ملی و به زندان افکندن و یا تبعید نمایندگان مردمی بود، تا بتوانند دست به انجام هر کاری بزنند.

در نظام مدیریت و تفویض مسئولیت، به غیر از نکاتی که بدان اشاره شد، لازم است کارایی، تبحر، اخلاص، سرعت عمل، قدرت تصمیم‌گیری و بزرگ‌منشی افراد را در نظر گرفت، نه گرایشهای عادی عقیدتی. اگر جز این عمل شود، طیف وسیعی از افراد صاحب‌نظر از گردونه کار خارج می‌شوند و بی‌اعتنایی، نفرت و کم‌رونقی اقتصادی را سبب می‌شود و به‌طور قطع، زمینه‌های بزهکاری، خطاکاری و بی‌عدالتی‌های جبران‌ناپذیری را پدید می‌آورد.

مجموعه‌ای از مقالات، اعم از ترجمه و تالیف، از دوره جوانی فردید باقی است كه عمدتا طی سنوات ١٣١٦ تا ١٣٢٥، به تحریر درآمده‌اند، یعنی در دوره‌ای كه فردید جوانی ٢٧ تا ٣٦ ساله بوده و هنوز تحول فكری عمیق او شكل نگرفته است. فردید جوان از آن شخصیتی كه ما امروز به منزله «فردید» می‌شناسیم، بسیار فاصله دارد. مقاله «هانری برگسن و فلسفه برگسنی» كه در سال ١٣١٦ به چاپ رسید، به‌خوبی نشان می‌دهد كه فردید جوان پیش و بیش از آنكه تحت تاثیر هایدگر‌و لذا- البته بنا بر استدلال شما‌متفكری ژرمنوفیل باشد، تحت تاثیر برگسون فرانسوی است.

داعش با کشتارهای وحشیانه و رفتار قرون وسطایی‌اش، سوژه‌ای خوب برای رسانه‌ها فراهم کرده و همین امر باعث شهرت همراه با وحشت و خوفش در دنیا شده است. مقاله زیر بر پایه کتاب عبدل بری عطوان* نوشته شده که علاوه بر انتشار در لندن، قرار است از سوی انتشارات دانشگاه کالیفرنیا در آمریکا نیز در سپتامبر امسال منتشر شود. خلاصه‌ای از این مقاله به نقل از نیویورک‌ریویو (٩ جولای ٢٠١٥)، به‌نظرتان می‌رسد که حاوی اطلاعاتی جالب‌توجه از چگونگی گردش امور در داعش است. از اشتباه‌های احتمالی در ضبط فارسی نام‌های عربی پوزش می‌طلبم.

به نوشته هرودُت (قرن ۴ پ.م) ایرانیان باستان حرمت خاصی به طبیعت و به‌خصوص به آب روان می‌گذاشتند و هیچ‌گاه در آب جاری تف نمی‌انداختند یا در آب، قضای حاجت نمی‌کردند و حتی دست خود را در آب روان نمی‌شستند و دیگران را نیز از آن کار بازمی‌داشتند.۵ به گفته او رفتار پارسیان در انظار عمومی آراسته و شایسته بود، به طوری که احدی مجاز نبود جلو دیگران، استفراغ یا قضای حاجت کند.۶ همین طور کوروش ـ سردودمان امپراتوری هخامنشی ـ مقرر داشت درباریان در انظار دیگران آب دهان نیفکنند و یا بینی پاک نکنند

یکی دیگر از نهادهایی که در گسترش انقلاب ایران و نیز در پاسداری از نهادهای دمکراتیک سهم به‌سزایی داشت، انجمن‌ها بودند. براون در گزارش خود به وجود دو نوع انجمن اشاره دارد: انجمن‌های رسمی (دولتی) و غیر رسمی (غیردولتی). انجمن‌های رسمی به آن دسته از انجمن‌هایی اطلاق می‌شود که تشکیل آنها براساس یک نظامنامه قانونی صورت گرفته است؛ مانند شورای شهرداری‌ها، شورای استانها و انجمن‌های (شورای) روستایی (ایالتی) و اما انجمن‌های غیررسمی (غیردولتی)، آنهایی هستند که خود مردم به وجود آورده‌اند و هدفشان پیشبرد و پرداختن به مسائل مربوط به امور سیاسی یک جغرافیای محلی، بشردوستی و به طور کلی دیگر موضوعاتی می‌باشد که به موجب ماده ۲۱ متمم قانون اساسی هفتم اکتبر ۱۹۰۷ (۱۵ مهر ۱۲۸۶) تصویب شده است.

برای بهره‌مند شدن اجتماع، لازم نیست تعالی و تکاملی در شرایط معنوی انسانها ایجاد شود. برای این امر، همین ‌قدر که اصلاحات کم و بیش یکسانی را در شرایط ظاهری انسانها و درک آنها صورت بگیرد، کفایت می‌کند. و اما برای بهره بردن از فیض وجود امام (حکیم الهی، قطب) همه آن دسته از ابنای بشر که از او پیروی می‌کنند، «باید از مرتبه خویش تعالی بیابند تا تقدیر خویش را در آفاقی برتر از آفاق زمینی تحقق ببخشند.