مقاله

در فرهنگ موسیقایی مردم آذربایجان، موسیقی عاشیقی اساس و ساختار سنت‌های خنیاگری و موسیقی قومی آنان را تشکیل می‌دهد و یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین مکاتب موسیقی مقامی در ایران محسوب می‌شود. موسیقی عاشیقی درجایگاه موسیقی کلاسیک مردم آذربایجان، از فرم و اجزایی تعریف شده و نظام‌مند برخوردار است. این رپرتوار متشکل از مجموعه‌ مقام‌ها و لحن‌هایی است که درقدیمی‌ترین شکل اجرایی خود با سازعاشیقی موسوم به «قوپوز» و «آواز» بیان می‌شود

اگر مبنای اشتراک امثال عطار و ابن‌عربی را اشتراک در موضوعات مورد بحث و فحصشان قرار دهیم، البته بررسی تطبیقی آرای این هر دو بزرگ وجود دارد؛ اما بحث در سطحی عمیق‌تر بررسی تأثیر و تأثر این دو بر هم است که اگر از نظر تاریخی یا فکری این تأثیر و تأثّر نفی شود، آنگاه یکی از مهمترین محورهای ایجاد نسبت میان این دو رجوع به شروحی است که بر آرای یکی از آنها با استناد به متون دیگری زده شده است.

متاسفانه اخلاق در عرف جامعه ما به معنای مجموعه‌ای از باید و نبایدهای نیك‌خواهانه اما بدون مبنا فروكاسته شده و وقتی كسی دم از اخلاق می‌زند، ذهن همگان به سمت انبانی از نصایح و توصیه‌های خسته‌كننده و ملال‌آور سوق می‌یابد. این در حالی است كه اخلاق در واقع سیمان مناسبات اجتماعی است و از قضا هنجارها و اصول اخلاقی، اموری من‎عندی و باری به هر جهت نیستند و اساسا بر عقلانیت و خرد استوار هستند.

با این پرسش بدبینانه آغاز کنیم؛ علوم انسانی هر چند محدود و نسبی که نتواند بعد از صد سال وضعیت ما را بهتر کند و شرایط ما را بهبود بخشد به درد چه می خورد؟ چرا علوم انسانی در سپهر فرهنگی و تاریخی ما، انگونه که باید توسعه پیدا نکرده و در شکل عینی و تجربه زیسته به دادمان نرسیده است؟ گویی هر کاری کنیم علوم انسانی برای ما «بیرونی» است، در ما هضم نمی شود و به بسته کاربردی و حل مسئله ره نمی یابد و نمی تواند شرایط ما را مطلوب سازد .شهرسازی ما، وضعیت اقتصاد، اخلاق، و... .

جدیدترین مقاله رضا داوری اردکانی معطوف به وضعیت کنونی کشور است. هرچه بحران‌های پیش‌روی کشور عیان‌تر می‌شود، قلم این فیلسوف نیز تیزتر می‌شود و زبانش صریح‌تر. او در توضیحی که برای مقاله خود با عنوان «ایران و مسائل و مشکلاتش» در شماره شصت و هشتم خبرنامه فرهنگستان علوم نوشته، به یک نکته اشاره می‌کند و می‌نویسد: «در پانزده شانزده سال اخیر که من در این نشریه قلم می‌زنم، بارها به صراحت یا به‌صورت سربسته خداحافظی کرده‌ام اما مثل اینکه همچنان باید آماده نوشتن خداحافظی‌های دیگر باشم.

عوامل مؤثر در سقوط حكومت‌ها همواره از موضوعات مهم بوده و توجه مورخین را به خود جلب نموده است. با وجود نزدیك بودن دوران زندیه(1209-1163هجری قمری) به زمان حاضر، برشمردن عوامل سقوط سلسله نامبرده صعب است و دشوار. منابع غیرفارسی، منابع درباری، كتاب‌هایی كه در ابتدای دوران قاجار به رشته تحریر درآمده هریك نقطه نظرات خود را پیرامون وقایع مهم دوران زندیه داشته و با دیدگاه و سلیقه خاص خود نگریسته‌اند.

سرزمین الموت با ویژگی اقلیمی مناسب و موقعیت خاص جغرافیایی از هزاره دوم پیش از میلاد و سراسر دوران تاریخی، زیستگاه انسان بوده است. محوطه‌های گورستانی بی‌شماری از این دوران درسراسر این دره شناسایی شده است. این سرزمین در ادوار تاریخی از مناطق مهم به شمار می آمده. گفته می‌شود بنای اولیه بسیاری از دژهای منطقه در این دوران ساخته شده است.

در این مقاله سعی کرده‌ام نسبت و ارتباط دو تن از بزرگترین حکیمان و عارفان حوزه اسلامی را مورد بحث و تأمل قرار دهم. از یک سو فریدالدین عطار نیشابوری که به‌حق یکی از سرآمدان مطلق اظهار و اکمال حضور عرفان در شعر فارسی است و دیگر سو شیخ محیی‌الدین ابن‌عربی که او را بزرگترین عارف نظری جهان اسلام می‌شناسند.

آیا برچسب‌های مختلفی که بر موسیقی‌ها زده می‌شوند معانیِ موسیقایی دارند؟ در صورتی که جواب مثبت باشد باید بتوانیم عناصرِ موسیقایی‌ای را برای تمایزِ این موسیقی‌هایی که به واسطه‌ی برچسب‌های متمایز از یکدیگر متمایز شده‌اند برشماریم. در غیر این صورت، ممکن است در جستجوی چیستی این تمایزگذاری‌ها بتوان از معیارهای غیرموسیقایی، شامل اجتماعی، سیاسی، شعری، یا انواع دیگر نام برد.

وقتی صحبت از آغاز پیدایش یک تمدن می شود سنجه های اعتباربخشی دانش ما الگوهایی را برای این ردیابی معرفی می کند. هربار با نگریستن به پس پشت خود انسان هایی را می بینیم که در یک چیز علیرغم تفاوت های فرهنگی، جهان‌بینی و زیست‌جهان‌شان با ما مشترک هستند؛ و آن موجودیتی است که با آن خود را می نامیم: انسان. انسان امروزی به رغم تمامی دژخیمی و ددمنشی‌هایی که از خود نشان می دهد و آن هم در دهه های نخستین بیست و یکمین قرن تاریخ خودانگاشته‌اش که با انواع کشتارها، جنگ ها و نسل‌کشی‌ها، هستی اش را بدان زینت می‌کند.