مقاله

تنها در روبرویی با تاریخ است که ما می‌توانیم پشت سر خود را ببینیم. آینده ناپیداست و آن‌سو که جهان دیگر باشد، از آن ناپیداتر. پس ما می‌مانیم و گذشته، همان چندهزار سالی که در چینه‌دان تاریخ ضبط شده؛ دور و مبهم، ولی نه عاری از گویایی. در نظر آوریم آدمیان بیم‌زده‌ای را که در غارها عمر به سر می‌بردند و تنها تفوق آنان بر حیوان، آن بود که می‌توانستند بر دو پا بدوند، یعنی بلندتر و دورتر ببینند و سنگ و چوب در دست گیرند و به‌کار برند. آنگاه آتش آمد که بر حسب اتفاق کشف گردید و زندگی را دگرگون کرد؛ آتش که نمایندة خورشید بر زمین بود، به عبارت دیگر پیامبر خورشید.

واسیلی پتروویچ نیکیتین (Nikitin). دیپلمات، شرق‌شناس روسی لهستانی‌‌تباری که مطالعات کردشناسی در سه دهه نخست قرن بیستم با آثار و تحقیقات او و ولادیمیر مینورسکی آغاز شده است، سال ۱۸۸۵ در خانواده‌ای اشرافی در شهر سوسنوویتس لهستان متولد شد. پدرش روس و از خانواده‌های سرشناس سن‌پترزبورگ و مادرش لهستانی بود. سال ۱۹۰۴ در ورشو، بعد از گذراندن شش سال تحصیل دوره ابتدایی، وارد مؤسسه لازارف در مسکو برای تحصیل در رشته خاورشناسی شد.

نگاه حاکم بر مطالعات دانشگاه در ایران نگاهی ساختی-کارکردی است. در این رویکرد، جامعه کلیتی واحد، یک‌دست و یک‌پارچه است: مجموعه‌ای از اجزا که در فضایی بی‌زمان و بی‌مکان در پیوندهای چندگانه و متقابل، نیازهای یکدیگر را برآورده می‌کنند و کلیتی زمینه‌زدوده، ساکن و آرمانی به نام «جامعه» می‌سازند. دانشگاه نیز یکی از این اجزا است که باید نیازهای علمی را برآورده کند، باید متخصصان لازم برای برآوردن نیازهای مختلف جامعه، ازجمله صنعت، اقتصاد و دستگاه بوروکراسی را پرورش دهد. دانشگاه محل پرورش متخصص و در سطحی عمیق‌تر، محل تولید و توزیع علم است؛ علمی که در نهایت در خدمت همان نیازهای تخصصی قرار دارد.

برخی از مدارک نشان از این دارد که طراح کودتای سوم اسفند 1299 انگلیسها بودند . بهار نقل می کند که مستشار سفارت انگلیس یعنی مستر اسمارت ، بارها در مورد «چگونگی ایجاد حکومت مقتدر در ایران » با وی سخن گفته بود ( 49 ). کودتایی که طرحش را انگلیس ها ریختند و توسط سید ضیاء طباطبایی و رضا خان عملی گردید. در آن ایام رضا خان، بی بهره از هر شهرتی بود.

یکی از مهم ترین و اساسی ترین ویژگی مشترک در بین خاندان های حکومت گر در ایران ، توجه به مسئله مشروعیت است حکومت کنندگان ، جهت ایجاد اعتماد بین خود و حکومت شوندگان ، جلب همراهی و جذب حداکثری آنان ، به اهمیت جایگاه مشروعیت آگاه بودند . هدف از تحقیق در مورد عنوان مقاله ، علاوه بر تبیین جایگاه مهم و معتنابه مشروعیت ، بیان زمینه ها و ابزار کسب مشروعیت در ادوار طولانی تاریخ سیاسی ـ اجتماعی ایران است .

با توجه به اهمیت مسألۀ مخطوطات قرآنی به عنوان اسناد و مدارک عینی در مطالعات تاریخ قرآن؛ ثابت شدن تاریخ و قدمت قرآن‌های کهن در قرون نخست پس از هجرت می‌تواند شاهد و مدرکی قوی در دست قرآن پژوهان قرار داده و نظریه‌پردازی در حوزۀ تاریخ قرآن را تحت تأثیر خود قرار دهد.

رئیس فرهنگستان علوم در همایش گرامیداشت روز آینده از ضرورت تبدیل مشکل به مسئله سخن گفت. آینده چیزی نیست که در جایی وجود داشته باشد و ما با کوشش بتوانیم جای آن را بشناسیم و به سوی آن برویم. آینده عدم است و آدمی در راهی که به سوی عدم (مرگ) می‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود، آن را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازد؛ پس آینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگری را نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان علم دانست زیرا علم به عدم تعلق نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرد. آینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگری گزارش کار و سازندگی کشور و مردمی است که اراده کرده باشند راهی را بپیمایند و به مقصدی برسند. اگر این معنی را بپذیریم، آینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگری دانشی نیست که آن را در مدرسه بیاموزند و در جامعه به کار ببرند.

تاریخ‌نگاری حداقل تا دو دهه پیش عمدتاً همان تاریخ کلاسیک و سنتی بود و هنوز هم یکی از ضعیف‌ترین رشته‌های علوم‌انسانی در ایران، رشته «تاریخ» است؛ چون آنچنان که باید دانش‌آموخته‌های این رشته، مطالعه نظری ندارند و به لحاظ معرفت‌شناختی و روش‌شناختی کماکان در همان پارادایم‌های سنتی تاریخ‌نگاری کلاسیک به سر می‌برند.

: به شهادت دیوان و حکمت مستور در یکایک ابیاتش، مولانا شمس مِلَّه و الدین، خواجه حافظ شیرازی رحمه الله علیه ؛ در زمرۀ بزرگترین شاعران و حکیمان تاریخ ادب و تمدن ایران است. آموزه‌های اخلاقی و معرفتی جهانشمول نهفته در اشعار او تا بدان جاست که در سرتاسر جهان متمدّن از قرون دور و نزدیک گذشته تا به امروز؛در کنار مشتاقان بی شمار ایرانی؛مریدان، مبلّغان و شیفتگان بلند آوازۀفراوانی چون:«سودی بسنوی» در امپراطوری عثمانی،«جان ولفگانگ گوته» در آلمان، «جوزف‌هامر» در اطریش، «سر ویلیام جونز» و «جان نوت در انگلستان»، «ژان باتیس نیکولا» و «شارل دو ویلر» در فرانسه و غیره از هواخواهان فرنگی این نازنین صنم ادبیات فارسی بوده اند.

این روزها مرتب از تولید علوم انسانی سخن گفته می شود. واقعیت این است که علم طبیعی باشد یا انسانی، علم است، امر کشفی است، نه امر تولیدی؛ چرا این کلمه را تا این اندازه با تسامح بکار می بریم؟ این صنعت است که تولید می شود، علم بر اساس هر تعریفی که باشد، نوعی کشف است، کشف واقع. اگر چیزی کشف واقع است، آن را تولید نمی کنند.