گفتگو

فهرست توصیفی نسخه های خطی فارسی (انستیتو دستنویس های شرقی سنت پطرزبورگ) تألیف جمعی از مستشرقان روسی به ترجمۀ جمعی از محققان ایرانی است. این اثر با نظارت دکتر محسن حیدرنیا، علی صدرایی خویی و حسین متقی زیر نظر رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در روسیه و کتابخانۀ بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) تدوین و منتشر شده است.

علیرضا حاجیان‌زاده که چند ماهی است به عنوان مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منصوب شده است، اطمینان داد که در دوره جدید فعالیت کانون، به آموزش نسل نو اهمیت داده می‌شود. او گفت: «ما درها را باز می‌کنیم تا از وجود نیروهای تازه‌نفس بهره ببریم.»

گفت وگو با «پويا آريان پور» به بهانه نمايش تازه ترين آثارش در گالري بوم /آرزو جعفريان

«بزرگترین رنج، ندانستن ارزش هنر است. مفتخرم از اینکه هر زمان به گذشته برمی‌گردم و به عملکرد خود نگاهی می‌اندازم خاطرات خوبی برای آیندگان به جای گذاشته‌ام، خاطراتی که هر زمان کسی خواست به آنها مراجعه کند با دنیایی از شادی و افتخار رو به رو می‌شود.» اینها جملات عبدالوهاب شهیدی خواننده آواز ایرانی در مرز 93 سالگی است.

نسان شاهکار خلقت است و زن منبع زایش انسان، انسانیت و پرورنده عشق. با تولد هر کودک، جامعه انسانی تولدی دوباره می‌یابد. تاریخ سرزمین ایران شاهد حضور زنان زیادی است که انسان‌های بزرگی را پرورش داده‌اند و در آبادانی و اعتلای فرهنگ کشور نقش اساسی داشتند. در این میان زنانی نیز بوده‌اند که دغدغه فرهنگ و پرورش انسان‌های آزاده آن‌ها را در مسیری قرار داد تا در این راه گام‌های مهمی بردارند و نسل‌هایی را پرورش دهند که امروز در تاریخ با افتخار از آن‌ها یاد می‌شود.

مصطفی ملکیان در مقام فیلسوفی که در شاخه‌های عدیده فلسفه، و نیز روانشناسی اخلاق و دین، عرفان و تصوف، کلام و اصول فقه دستی بلند دارد، نزد اهل فکر و فرهنگ نامی آشناست. در اینجا، اما، با او به گفت‌وگویی کوتاه درباره بیتی از حافظ نشسته‌ایم. شرح افکار و اندیشه‌های ژرف و متعالی حافظ، که در اشعار دل‌انگیز و جادوانه او مجال ظهور یافته است، از زبان مصطفی ملکیان، خاصه به پشتوانه مشرب تحلیلی کارآمدش در فلسفه، وسعت اطلاعات و دقت‌نظر مثال‌زدنی‌اش، لطفی دگر دارد. نگارنده این سطور از سال‌ها پیش طرحی پژوهشی با موضوع «انسان در شعر و اندیشه حافظ» را، به قصد بازخوانی اشعار حافظ، به اشارت و راهنمایی‌های مشفقانه استاد مصطفی ملکیان آغاز کرد. از آنجا که موضوع و روش پژوهش، موضوع و روشی نو بود، ضمن کار، در فهم کلام خواجه و غوامض و مشکلات شعر وی پرسش‌های متعددی پیش می‌آمد که پاسخ بدانها در گرو انجام گفت‌وگوهایی با استاد بود، «کو به تأیید نظر حل معما می‌کرد».

در آغاز دهۀ ۶۰ اختلاف نظر‌ها میان دو صف عمدۀ انقلابیون [اسلام‌گرایان و چپ‌گرایان] که هر دو در سرنگونی حکومت شاهنشاهی، هم‌رای و هم‌قدم بودند بر سر مسائل ایدئولوژیک از یک سو و مسائل سیاسی روز از طرف دیگر، بالا گرفت؛ جدلی که کمی بعد تبدیل به جدال شد.

استاد را عصر چهارشنبه داغ خردادی در منزلش که خود اثری هنری است دیدار کردم. مثل همیشه در کارگاه معروفش سخت مشغول آفرینش‌های تازه هنری بود. همه این سال‌ها تنها به دو دلیل دست از کار کشیده و به گفت‌وگوی بلند راضی شده است؛ یکی معرفی کتاب‌ها و تحقیقات تازه‌اش و دیگری نمایشگاه‌هایی که شاگردانش برگزار می‌کنند. بهانه این مصاحبه البته دلیل دومی است.

علی مرادخانی، نویسنده، مترجم و پژوهشگر که کتاب «هگل و فلسفه مدرن» از او به فارسی منتشر شده است و دیگری، دکتر علی‌اصغر مصلح نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه که به تازگی کتابی با عنوان «هگل» را روانه بازار کرده است که می‌کوشد تا شرحی منسجم و جامع از اندیشه‌های هگل به دست دهد. متن کامل گفتگوی زیر که به همت دکتر محمدمهدی اردبیلی صورت گرفته، پیشتر در ماهنامه «اطلاعات حکمت و معرفت» (شماره ۹۸) به چاپ رسیده است. ***

پیش از هر چیز بگویم، ابعاد تاریخی و فلکلوریک این موضوع به هیچ عنوان در تخصص من نیست، و به حوزه مطالعات مردمی و تاریخ گذشته ایران بر می گردد. آنچه من در اینجا درباره اش صحبت می کنم عمدتا به تاریخ معاصر یعنی یک صد ساله اخیر و در قالب انسان شناسی شهری و موضوع هویت های جدید شهری مربوط است که حوزه کاری ام است.