گفتگو

زمانی که از «نسبت ما با هگل» سخن می‌گوییم، از کدام «ما» و کدام «هگل» سخن می‌گوییم؟ آیا اصلا «ما» می‌توانیم هگل را بفهمیم؟ یا حتی پیش از آن، آیا اصلا می‌توانیم اندیشه و آثار هگل را به فارسی بخوانیم؟ و در نهایت آیا هگل دردی هم از ما دوا می‌کند؟ این مسائل رئوس گفتگوی انجام شده با دو فرد شاخص از محققانی است که می‌توان آنها را نمایندگان نسل نوی هگل‌شناسی آکادمیک ایران معرفی کرد. دکتر علی مرادخانی، نویسنده، مترجم و پژوهشگر که کتاب «هگل و فلسفه مدرن» از او به فارسی منتشر شده است و دیگری، دکتر علی‌اصغر مصلح نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه که به تازگی کتابی با عنوان «هگل» را روانه بازار کرده است که می‌کوشد تا شرحی منسجم و جامع از اندیشه‌های هگل به دست دهد.

انسان شناس معاصر ایرانی معتقد است: شهر بیش از آن‌که کالبدی فیزیکی باشد مجموعه‌ای از مناسبات اجتماعی است که براساس فضاهای مختلف سامندهی شده است. فاضلی،‌ جامعه‌شناس و انسان شناسی است که در سال‌های اخیر با تکیه بر مفاهیم شهری و عنصر انسان به عنوان بازیگر اصلی شهر به بررسی حضور انسان در این پهنه جغرافیایی و اجتماعی پرداخته است. «کافی شاپ و زندگی شهری» اثری از این نویسنده فعال است که اخیرا به چاپ دوم رسیده است

پیش از این چند ترجمه از رمان «جنایت‌ومکافات» فیودور داستایفسکی به فارسی منتشر شده بودکه همه آنها، به جز ترجمه مهری آهی، از زبان واسطه انجام شده‌ بودند. به تازگی احد علیقلیان هم ترجمه تازه‌ای از این شاهکار داستایفسکی به دست داده و البته ترجمه او هم از زبان انگلیسی انجام شده است. جنایت‌ومکافات اولین رمان از شاهکارهای داستایفسکی در 15سال پایانی عمرش است و قهرمان این رمان، راسکلنیکوف از مشهورترین چهره‌های آثار داستایفسکی و ادبیات کلاسیک جهان است. جنایت‌و مکافات اولین ترجمه ادبی احد علیقلیان است. او پیش از این آثاری در حوزه‌های تاریخ و علوم اجتماعی ترجمه کرده بود و البته آثار ادبی دیگری هم در دست انتشار دارد.

تصور عمومی از روزگاران گذشته عموما از چشم‌انداز اینجا و اكنون صورت می‌پذیرد یعنی ما عادت كرده‌ایم با عیار دانستن وضعیت زمانه خود به سنجش ایام ماضی بپردازیم. از این منظر اما داوری‌های ما عمدتا غلط و ناهمزمان است. یكی از قضاوت‌های رایج كه با همین مفروض صورت گرفته تصویری است كه از وضع زنان در ایام قدیم حتی در عصر قاجار داشته‌ایم، تابلویی خیالی كه ویژگی‌هایی كلیشه‌یی و البته نادرست دارد مثل زنانی كه در پستو زندگی می‌كنند، نقشی در عرصه اجتماع ندارند و... استاد دكتر افسانه نجم آبادی، تاریخ نگار برجسته عصر مشروطه و استاد دانشگاه هاروارد اما با راه انداختن سایت «دنیای زنان در عصر قاجار» با همكاری دانشگاه هاروارد كوشیده این تصویر كلیشه‌یی را از میان بردارد، این‌بار به میانجی تصویرهایی كه خود گویای زمینه و زمانه زنان در آن دوران بوده است. در این سایت به نشانی http://www.qajarwomen.org/fa/ می‌توانیم به گشت و گذار در اسناد متنوعی كه از زندگی خصوصی و خانوادگی و موسساتی كه از سراسر دنیا فراهم آورده، بپردازیم. درباره این سایت با ایشان گفت‌وگویی كردم كه از نظر می‌گذرد. ‌

«خاطرات زن چه می‌تواند باشد؟ زن كه عنصرش را هنوز تمییز نداده‌اند و شاید نزد خودش هم مجهول باشد، كیست؟ بهار مجسم، حیات بی‌غم، زندگی بی‌اندوه، مجسمه لطافت، مظهر شفقت، شیشه رقیق و نازك حایل میان بیم و امید؟ نه! گل شاداب! سرو خرامان، ‌عنصر ملكوتی به اصطلاح شعرا؟ خیر! پس... در اصل انسان اسیر و خسته یا طایر پر و بال شكسته از آزار محب خود در پنجه مرگ و هلاك افتاده است. این معنی و حقیقت زن است... شما ‌ای مردان عاطفه فریب!‌من با این كالبد نحیف و قلب ضعیف كه شما به نوع ما، ضعیفه لقب داده‌اید، برای تسخیر اقالیم طبیعت و حل مشكلات عالم ماورای خیال، تصمیم كرده‌ام و زاد و راحله سفرم حاضر و مهیاست.

محمد‌جواد جدی می‌گوید: بسیاری از شرق‌شناسان غربی به دلیل داشتن متون عربی و قرآنی سجع مُهرها و نگین‌های حکاکی شده آن‌ها را هنری متعلق به کشورهای عربی یا حتی عثمانی قلمداد می‌کنند، اصلاح این باور نادرست غربی‌ها انگیزه نگارش کتاب دانشنامه مهر و حکاکی در ایران شد.

پرویز براتی . فرزانه ابراهیم‌زاده: در سال‌هایی که از ملی‌گرایی برداشت متفاوتی می‌شد، یاد ایران و تاریخ پرفراز و نشیبش را آواز کرده است. او در جست‌وجوی لحن‌های گمشده در گوشه‌ها و مقام‌های نامکشوف آواز سنتی اقوام مختلف ایرانی، راهی را در آوازخوانی ایران گشوده که مسیری تازه برای برون‌رفت از تکرار در موسیقی فضای اجتماعی دوره قاجار است. شهرام ناظری هنرمندی است که طی سه دهه گذشته به دور از حاشیه و قیل و قال، نقشی کلیدی درمتن موسیقی ایرانی داشته است. او طی دو سال گذشته با برپایی کنسرت‌هایی با محوریت شاهنامه فردوسی، دست به تلفیق آواز با حماسه ملی ایرانیان زده است. ناظری طی یک ماه اخیر کنسرت‌هایی در تهران (دانشگاه صنعتی شریف) و کرمانشاه روی صحنه برد که محور هر دو آنها، شاهنامه‌خوانی بود. به همین بهانه و همچنین به مناسبت برپایی تور کنسرت‌هایش در آمریکا و کانادا (به همراه حافظ ناظری) با این خواننده به گفت‌وگو نشستیم.

آسیب های «دین دولتی» در گفت و گو با غرویان و فاضل میبدی» و «محمدتقی فاضل میبدی» از پژوهشگران و استادان حوزه ی علمیه ی قم در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا به آسیب شناسی تعریف خشونت بار از اسلام، «دین دولتی» و دخالت دولت در حوزه ی خصوصی مردم پرداختند.

نیکبخت میرکوهی، دبیر بخش تدوین اسناد و خاطرات مرکز اسناد انقلاب اسلامی معتقد است زندگینامه شهدای قیام 15 خرداد از جمله مواردی به‌شمار می‌رود که هنوز پژوهش مستقلی درباره آن انجام نشده است و از بعضی شهدای این قیام زندگینامه و حتی اسامی کاملی در دسترس نیست.

فاطمه طباطبایی می‌گوید: چیزهای را که در زندگی با امام از نزدیک تجربه کردم صادقانه در «اقلیم خاطرات» نقل کرده‌ام و هدفم تنها بیان صادقانه خاطرات بود.