از میان گویشهای بهجا ماندۀ کاشان[1]، گویش ابوزید آبادی، که در این رساله، بهاختصار، ابوزید آبادی گفته خواهد شد، حائز اهمیّت است. ابوزید آبادی به دلایلی از جمله دورافتادگی بخش گویشور از مراکز شهری، کمتر تحت تأثیر زبان فارسی بوده، در نتیجه، بسیاری از ویژگیهای فارسی باستان، پهلوی و فارسی دری را بهخوبی حفظ کرده است. ابوزید آبادی، صرفنظر از اهمیّت زبانی، حامل فرهنگی پربار، در همۀ شئون زندگی است. گویشوران کهنش، اگرچه عمدتاً سواد مدرسهای نداشتهاند ولی آگاهیهای زیادی از گذشتگان در سینه داشته تا امروز که به دست ما رسیده و از نشانههای آن، پختگی عبارات و کاربرد تعداد قابل توجّهی مثل، کنایه، حکایت و خاطره و لالاییها و... است. این متنها و گفتارها و جملات و واژههای کاربردی آنها، چه شفاهی چه مکتوب (هرچند اندک)، که قاعدتاً زاییدۀ زبان فارسی (شاخۀ جنوب غربی زبانهای ایرانی) و گونهای از آن تلقّی میشوند، خبر از فخامت و پختگی آن زبان دارند و هرگاه بر زبان آیند، بیشتر اوقات، در اغلب مباحث زبانی، فارسی قدیم را تداعی میکنند. کاربرد تعداد نسبتاً فراوان جملاتی که همۀ واژههای آن، از جنبۀ صوری و معنایی، با فارسی متفاوتاند (ma əšu bəšu xudu žüre kūwe bəkəru من میروم بروم با بچهها بازی کنم)، رواج تعدادی واژه که معادل آنها در فارسی قدیم و جدید دیده نشده است (؟) مانند: serd نردبان (پهلوی: srād)، تمایز و تفاوت همۀ اسمها و تعداد قابل توجّهی از ساختهای فعلی، در تذکیر و تأنیث، تفاوت ساختاری فعلهای لازم و متعدّی ماضی، کاربرد پیشوندهای متعدّدی که عموماً معانی خاص و دقیقی به فعل القاء میکنند، کاربرد حروف اضافۀ یکسان، با معانی و جایگاههای متفاوت، دستگاه فعلی گسترده و نتیجتاً سیستم آوایی، صرفی و نحوی و دستوری پیچیده را میتوان از ویژگیهای برجستهای دانست که جملگی آنها را میتوان پاسدار و حافظ جنبههای قابل توجّه فارسی قدیم و حتّی پهلوی و فارسی باستان دانست.
[1]. منظور از گویشهای «کاشان» گویشهای رایج در شهرها و روستاهای آن است.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید