جغرافیای تاریخی رودبارکرج شامل نواحی لورا و شهرستانک

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از سال 1330شمسی که سه ماه تابستان را در کوشکک مستقر بودم به فکر افتادم که به گردآوری جغرافیای تاریخی لورا و شهرستانک بپردازم. با مراجعه به کتب جغرافیای قدیم که بیشتر آنها را نویسندگان ایرانی به زبان عربی نوشته‌اند، کوچکترین مطلبی دربارۀ این ناحیه نیافتم.
در تذکرۀ هفت اقلیم امین احمد رازی از کن و سولقان که جزو دهکده‌های شمیران است ذکری به میان آمده، امّا از لورا و شهرستانک نشانی نیست. ساکنان این ناحیۀ دور افتاده بیشتر با چالوس و نوشهر و شهسوار و دهکده‌های اطراف آنها سر و کار داشته‌اند. این آمد و رفت‌ها بیشتر بر اثر فشار زندگی سخت و سرمای زمستان کوهستان است که در ایام زمستان بیشتر ساکنین کوه‌نشین را به شهرها و دهکده‌های گرمتر می‌راند.
گذشته از این، ناحیۀ لورا و شهرستانک از قدیمی‌ترین ایام جزء پشتکوه رستمدار به حساب می‌آمده و در تملک ملوک رویان و اُستندار بوده و باج و خراج به ایشان می‌پرداخته‌اند و با ساکنان مازندران بیشتر ارتباط تجاری و داد و ستد داشته‌اند. آمیختگی زبان ساکنان ولاته‌رو گواه این آمد و رفتها است.
چون در کتب جغرافیایی و تاریخی پیش از دوران قاجاری مطلبی دربارۀ این ناحیه نیافتم، تصمیم گرفتم خود به گردآوری مطالب بپردازم.
از تصمیم این‌جانب حاج احمد تیرگر خبردار شد و کمر همّت بر بست و در جمیع مراحل شب و روز یار و یاور این بنده شد و روزها و هفته‌ها از عمر خود را همراه و همپای مخلص پشتیبان من بود و اگر کوشش و پشتکار او نبود، احتمال داشت مطالب به این دقت و امعان‌نظر گردآوری نشود. نامبرده با اینجانب به یکایک دهکده‌های لورا و شهرستانک آمد و چون با سران و سرشناسان هر دهکده آشنا بود، در هیچ‌یک از دهکده‌ها کار مخلص به اشکالی بر نخورد و در هر دهکده مرا با آغوش باز می‌پذیرفتند و از خود می‌دانستند و پرسشها را در عین صلح و صفا جواب می‌دادند و هیچگاه مرا مأمور دولت نپنداشتند تا حقایق را از من پوشیده دارند.
در دهکدۀ «سرک» که به کتابخانۀ آقاشیخ محسن سرکی برخوردیم، تمام کتب را در اختیار اینجانب گذاشتند و سه روز تمام از بام تا شام مشغول خواندن یادداشتهای آن مرحوم در پشت مجلدات مختلف کتب او بودیم که تمام آنها ذیل نام دهکدۀ «سرک» نوشته شده است. سرشناسان و کدخدایان و سران انجمنها و تعاونیهای محلی، هر کدام مطالب مربوط به دهکدۀ محل سکونت خود را خالصاً مخلصاً در اختیار بنده قرار دادند و بنده هم شنیده‌ها را به دقت هرچه تمامتر در این وجیزه یادداشت کرد که امروز به شکل کتابی تقدیم خوانندگان گرامی می‌شود.