معاونت فناوری اطلاعات

بخش فناوری اطّلاعات مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی همزمان با بهره برداری از ساختمان جدید این مرکز در سال 1376 کار خود را آغاز نمود. شبکۀ رایانه ای مرکز با بیش از 45 هزار متر کابل شبکه، در سرتاسر ساختمان کشیده شده است و به واسطۀ آن تمامی بخش های مرکز با سطح پوشش نزدیک به 100 درصد به شبکه داخلی و نیز شبکه جهانی(Internet) دسترسی دارند. با توسعۀ کمّی و کیفی بخش فناوری اطلاعات مرکز، در اردیبهشت ماه 1388 معاونتی به همین نام در ساختار سازمانی مرکز به هدف مدیریت متمرکز بخش های مختلف این حوزه تشکیل گشت. اتوماسیزه کردن بخش های علمی و اداری مرکز، اتصال مرکز به پایگاه های اطلاعاتی و کتابخانه های دیجیتالی در داخل و خارج از ایران، تشکیل کتابخانه دیجیتالی مرکز و عرضۀ دیجیتالی محتوای تولید شده در داخل مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی از مهمترین اهداف این بخش می باشد.
حوزۀ فناوری اطلاعات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی شامل بخش های سازمانی زیر می شود:
بخش انفورماتیک: وظیفه اصلی این بخش پشتیبانی فنّی شبکه مرکز و تمامی نرم افزارها و سخت افزارهای موجود در آن است. همچنین مرکز داده ها(Data Center) در این بخش واقع شده است که تمامی سرورهای خدمات دهنده و ذخیره کننده در آنجا قرار دارند. بخش انفورماتیک مرکز همچنین تاکنون با تهیه نرم افزارهای متعدد، اقدام به اتوماسیزه کردن گردش کار علمی و اداری مرکز نموده است که این مسأله در سهولت انجام امور اداری و نیز اجرای پروژه های علمی نقش به سزایی داشته است.
بخش فهرست نویسی سیمرغ: به موازات تشکیل کتابخانه مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مدیریت کتابخانه کار فهرست نویسی کتابها و مجلات را بر اساس نظام طبقه بندی کنگره آغاز نمود. در ابتدای امر(سال 1363) این عملیات به شکل دستی بروی برگه های ویژه ای انجام می گرفت. امّا در سال 1379 طی قراردادی با شرکت نرم افزار و سخت افزار ایران(نوسا)، کتابخانۀ مرکز به نرم افزار فهرست نویسی "سیمرغ" مجهز شد و از آن پس فهرست نویسی منابع بصورت دیجیتالی درآمد. فهرست نویسی در سامانۀ سیمرغ شامل دو بخش عمده می شود: 1. فهرست نویسی کتابها به زبانهای شرقی و غربی در قالب های چاپی، خطی، چاپ سنگی و دیجیتالی. 2. فهرست نویسی نشریات ادواری، شامل مجلّات ماهانه، روزنامه ها و سالنامه ها به زبانهای مختلف.
بخش کتابخانۀ دیجیتال: در سال 1384 نسخه اول کتابخانه دیجیتال مرکز توسط مهندسین داخلی پیاده سازی و به اجرا درآمد و منابع اسکن شدۀ کتابخانۀ مرکز بروی آن قرار گرفت که از طریق شبکه داخلی در دسترس کلیه محققین مرکز بود. اما نیاز به داشتن سامانه ای کارامدتر که بتواند پاسخگوی نیازهای پژوهشی محققان باشد، مرکز را برآن داشت تا در آبان ماه 1390 طی قراردادی با شرکت نوسا، نرم افزار کتابخانه دیجیتال سیمرغ را جایگزین سامانۀ قبلی نماید. در سامانۀ جدید امکانات وسیعتری از جمله امکان جستجوی تمام متن و یکپارچه در تمامی منابع فراهم آمده است. این سامانه در حال حاضر تنها بروی شبکه داخلی مرکز قابل دسترس است.
گردش کاری در بخش کتابخانه دیجیتال مرکز بطور خلاصه شامل موارد زیر می شود:

•  تهیۀ منابع: مدیریت کتابخانه دیجیتال با همکاری ریاست کتابخانۀ مرکز، منابع دیجیتالی مورد نیاز را از طریق خرید یا اهداء و در مواردی معاوضه تهیه و به بخش پردازش اطلاعات جهت آماده سازی و بارگذاری روی سامانه  تحویل می دهند. همچنین منابع مورد نیاز از طریق اینترنت نیز جستجو شده و در صورت موجود بودن دانلود می گردند.
•  اسکن منابع کتابخانه: در این بخش منابع موجود در کتابخانۀ مرکز اعم از کتاب، مجله، نسخه خطی، سند، عکس و غیره، با توجه به اولویت بندی های ریاست کتابخانه و اعلام نیاز از سوی محققین مرکز اسکن می شوند.
•  پردازش: در این مرحله، کلیۀ منابع دیجیتالی که قرار است وارد سامانۀ کتابخانه دیجیتال بشوند، پردازش می گردند. عملیات پردازش شامل رفع ایرادهای ظاهری، OCR، فشرده سازی و نامگذاری فایلها می شود.
•  کنترل و ورود: در آخرین مرحله از گردش کاری، تمامی فایلهای پردازش شده توسط مسئول پروژه و پس از آن در سطح بالاتر توسط مدیر کتابخانه دیجیتال بازدید و کنترل می شوند. بعد از انجام کنترل نهایی، فایلها وارد سامانه می گردند.

وبسایت مرکز: نسخه اول وبسایت مرکز در سال 1378 و نسخه دوم آن در سال 1383 راه اندازی گردید که در نسخه دوم مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی بصورت رایگان و در فرمت HTML بروی وبسایت قرار گرفت. در بهمن ماه 1391 نسخه سوم وبسایت راه اندازی گردید که در آن با رویکردی تازه اقدام به قرار دادن نسخۀ PDF کلیه انتشارات مرکز شد که بصورت سیستم اشتراکی(Subscription) قابل دسترس برای همگان است.