اخبار

ژوزف الیودور گارسن دو تاسی، نخستین هندشناس فرانسوی است؛ اما، این تنها ویژگی او نیست: گارسن دوتاسی با آموختن زبان فارسی به خاورشناسی روی آورد و هندشناسی اش نیز وامدار فارسی دانی او بود، زیرا خلاف هندشناسان بعدی فرانسه، بیشتر به دورۀ اسلامی تاریخ و فرهنگ شبه قاره پرداخت و دستمایۀ اصلی پژوهش هایش به زبان های فارسی، اردو و انگلیسی بوده است.

مقاله‌های سیاسی و اجتماعی محمدتقی بهار از نظر حجم بزرگ‌ترین بخش از میراث قلمی اوست. این مقاله‌ها، علاوه‌بر روشن‌کردن گوشه‌هایی از تاریخ معاصر ایران، سیر اندیشه سیاسی و تحول نثر و نظم «ملک‌الشعرا» را می‌شناسانند. بهار آغاز روزنامه‌نگاری خود را پس از گشایش تهران به دست مشروطه‌خواهان در ۲۴ تیر ۱۲۸۸ دانسته است.

در ایران، صنعت چاپ پس از هند و عثمانی پا گرفت. از سوی دیگر، ایرانیانی همچون میرزا زین العابدین تبریزی، میرزا جعفر تبریزی و میرزا اسدالله شیرازی فن چاپ را در روسیه آموختند و نخستین دستگاههای چاپ را از آن کشور به ایران آوردند. از این روست که ریشه ی واژگان ایرانی صنعت را باید در زبانهای هندی، ترکی و روسی جست و جو کرد.

از آن جا که اکثر روزنامه های سال های مشروطه خواهی سياسی يا اجتماعی بودند، دانستن سرگذشت روزنامه نگاران از چند روی سودمند است و يکی از آنها، اين است که نمونه ای از صورت و سيرت مبارزان آن دوره در اختيار خواهيم داشت. زادگاه ۱۷۸ تن از ۲۰۶ روزنامه نگارمعلوم است: در ميان ايالت های آن روزی ايران، آذربايجان با ۴۲ روزنامه نگار بالاترين مقام را دارد (۲۴% از کل). اين خطه وسيع و پر جمعيت را می توان با ايالت فارس (که بوشهر هم جزء آن بود) با تنها ۱۳ و يا خراسان که با تنها ۹ روزنامه نگار مقايسه کرد. مناطق کوچکی همچون کاشان و پيرامون آن با ۱۰ و اراک و اطرافش با ۸ تن، مقام برجسته ای در پرورش روزنامه نگار داشته اند.

در دانشگاه، روزنامه نگاری خوانده و یک روزنامه نگار پیشکسوت به حساب می‌آید. اما او نه از آن دست روزنامه نگارانی است که در تحریریه نشسته باشد و به وظیفه خطیر اطلاع‌رسانی مشغول بوده باشد، بلکه او روزنامه نگاری است که از سال‌ها پیش، پژوهش در روزنامه نگاری را در دستور کار خود گذاشته و مهم ترین حاصلش - که البته آن هم هنوز به‌طور کامل منتشر نشده - «تاریخ روزنامه نگاری ایرانیان و دیگر پارسی نویسان» است.

یک مورخ پیشکسوت عرصه مطبوعات با اشاره به مبارزات مشترک ملک‌الشعرا بهار و مدرس با رضاخان، گفت: رضاشاه یکی را فرستاد که بهار را بکشد اما درنهایت به اشتباه واعظ قزوینی، مدیر نشریه نصیحت کشته شد!